Reskilling — wielki reset umiejętności. Czy jesteśmy gotowi?

Reskilling pracowników — odpowiedzialność społeczna firm czy rozwiązanie na brak specjalistów? 

Nawet 49 proc. czasu pracy w Polsce zajmują czynności, które mogą zostać zautomatyzowane do 2030 r. dzięki zastosowaniu istniejących dziś technologii*. Oznacza to, że ponad 7 mln osób będzie musiało zdobyć nowe umiejętności, które pozwolą im utrzymać konkurencyjność na rynku pracy. Oznacza to, że problem braku "odpowiednich rąk do pracy" będzie się pogłębiał, a system społeczny obciążać będą kolejne fale osób, które nie mają już komu sprzedać swoich kompetencji. Podczas gdy wiele zawodów odchodzi w zapomnienie ze względu na postępującą automatyzację, pojawiają się nowe profesje, w których brakuje specjalistów – tak oceniono obecną sytuację na rynku pracy w ramach premiery raportu nt. reskillingu, która odbyła się na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych (31.01). Raport osadzony jest na stronie internetowej www.reskilling.pl i dostępny bezpłatnie dla wszystkich w całym kraju. 

Opublikowane wyniki badania przeprowadzonego przez Future Collars i ICAN Institute konfrontują polskich przedsiębiorców borykających się z problemami rekrutacyjnymi z niewykorzystaniem potencjału, jaki stwarza reskilling. Jednak mimo że 62% badanych uważa, że reskilling to szansa na szybki dostęp do zasobów i kompetencji, a aż 64% deklaruje, że ma ustrukturyzowany proces od zgłoszenia pracownika po rozwój nowych kompetencji, to tylko 6% pracowników tego reskillingu doświadcza.

Reskilling i upskilling szansą na rozwój

Polska znalazła się dopiero na 24. miejscu w rankingu Komisji Europejskiej** pod względem kompetencji cyfrowych Polaków. Niższym poziomem zaawansowania technologicznego wyróżniają się tylko Grecja, Bułgaria i Rumunia. Polacy odbiegają znacząco od średniej europejskiej i długo nie dorównają sąsiadującym państwom, jeśli zabraknie zdecydowanych działań na rzecz edukacji pracowników. Jak temu zaradzić?

– Te dane powinny nam dać do myślenia. Wiele obszarów edukacji w Polsce wymaga poprawy. Ale to wysiłek wielu instytucji i potrzeba systemowej reformy. Mamy w Polsce wysoki odsetek młodych osób z wykształceniem wyższym, szczególnie kobiety w przedziale do 35. roku życia, ponad 50% kobiet magistrów, i 30% mężczyzn. Nowe branże — związane z gospodarką niskoemisyjną stwarzają szanse na zwiększenie poziomu edukacji dla kobiet (które często są po kierunkach humanistycznych) i mężczyzn. To szansa na wyrównanie kompetencji i danie szansy panom – skomentowała Barbara Socha, wiceminister Rodziny i Polityki Społecznej, Pełnomocnik Rządu ds. Polityki Demograficznej.

Barbara Socha, wiceminister Rodziny i Polityki Społecznej, Pełnomocnik Rządu ds. Polityki Demograficznej

Reskilling i upskilling w interesie firm

Dane pokazują, że 70 proc. pracodawców na całym świecie ma trudności ze znalezieniem pracowników z odpowiednią równowagą umiejętności twardych i miękkich. Jednocześnie aż 72 proc. firm nie inwestuje w kapitał ludzki, a to przekłada się na sytuację makroekonomiczną. Jak przekonać firmy, aby wprowadziły zmiany?

Uczestnicy debaty o reskillingu: Roman Młodkowski, Zofia Dzik, Barbara Socha, Beata Jarosz, Kamila Zawistowska, Agnieszka Zaręba, Robert Rutkowski

– To, co wygląda jak wahnięcie koniunktury w dół, nie jest chwilowe, tylko zakłóci rynek i zapoczątkuje trend spadkowy. Łatwiej to dostrzec w innych branżach: lotnicza, prasa (drobne ogłoszenia). Każdy myśli, że jest ekspertem w swojej branży i jest zaszczepiony na zmiany i uodporniony na potrzebę przebudowy zespołu – powiedział Roman Młodkowski, redaktor naczelny Biznes24

Raport pokazuje, że 90 proc. firm zgłasza problemy z pozyskaniem pracowników o odpowiednich kwalifikacjach, ale tylko 7 proc. korzysta z rozwiązań reskillingu. Dlaczego firmy nie korzystają z tego na szeroką skalę? Jakie bariery stoją im na drodze? 

– Po pierwsze budżet. Trzeba zakładać budżet na reskilling. Po drugie, podejście zarządu, który nie myśli o reskillingu jako części strategii. Nie myślą, że dzięki temu zmniejszą rotacje, obniżą koszty. Po trzecie, strach. O to, że wyszkolimy i damy umiejętności ludziom, wiedzę empowerment i ktoś nas opuści na rzecz konkurencji. Ta moneta ma dwie strony. Najbardziej potrzebne jest indywidualne podejście. Ktoś coś robi, ale chce się rozwijać w jakimś kierunku. Kiedy da się mu upskilling, nie opuści nas, bo będzie widział przyszłość w naszej firmie. I po czwarte, odpowiedzialność biznesu. Reskilling i upskilling to nasza przyszłość – powiedziała Kamila Zawistowska, Head of Talent Strategy, Accenture

Reskilling — odpowiedź na lukę kompetencyjną

Reskilling może być receptą na problemy rynku pracy. Pracownicy chcą z niego korzystać, ale co z pracodawcami? Jakie zagrożenia dla biznesu niesie bierność we wdrażaniu strategii reskillingu, cross-skillingu i upskillingu?

– Osób powyżej 65. roku życia jest dwa razy więcej niż 18-latków. Jeśli nie da się szansy ludziom, to procesy nie przyniosą efektów bez re- i up-skillingu. Pracownicy na rynku, na którym szukamy talentów, chcą się rozwijać w miejscu pracy. Reskilling jest jedyną drogą, żeby mieć dostęp do talentów. Nie da się zasypać luki kompetencyjnej szybko. Zwłaszcza że tradycyjne formy nauki są niewydolne. Ludzie inwestują własne środki, żeby czuć się bezpieczniej. To nie pieniądze, ale umiejętności radzenia sobie na rynku pracy są wartością – Zofia Dzik, CEO Instytut Humanites

Czy jesteśmy gotowi na reskilling?

Dane pokazują, że 68 proc. społeczeństwa jest gotowa na reskilling. Jak połączyć rolę pracodawcy i rolę państwa, aby to się zadziało? Czy jest złoty środek, aby te sektory mogły się dogadać w taki sposób, aby wszyscy zyskali?

Joanna Pruszyńska-Witkowska, viceprezeska Future Collars

– Najpierw ustalmy stan faktyczny: cyfryzacja już jest i będzie. Psychologia pokazuje, że ludzie boją się zmian, nawet tych na lepsze. Tymczasem są już na świecie organizacje, które od lat współpracują z rządem, jak np. Amazon czy Microsoft. Pochylmy się teraz nad realnym problemem. Otóż firmy nie informują z odpowiednim wyprzedzeniem swoich pracowników, w którym kierunku będą się zmieniać, aby dać im szansę na przebranżowienie, a przecież reskilling to najtańszy sposób na pozyskanie sprawdzonych pracowników – Robert Rutkowski, pedagog, psychoterapeuta, wykładowca

Postępujące trendy automatyzacji i cyfryzacji zaczęły narażać wielu pracowników na ryzyko utraty pracy w przyszłości, jeśli nie zdobędą na czas odpowiednich umiejętności. Jak znaleźć dla siebie na nowo miejsce na rynku pracy?

Roman Młodkowski, redaktor naczelny Biznes24 i Beata Jarosz, prezeska Future Collars

– Powinniśmy uświadomić sobie mocne strony, które możemy wykorzystać do up- i reskillingu. Czasem nie zdajemy sobie sprawy, że np. księgowy może być świetnym testerem aplikacji księgowych. Czasem działy IT szukają ludzi z biznesu do kontaktów z klientem. Trzeba poznać swoje kompetencje (np. przez test kompetencji na stronie Future Collars). Zachęcam do uczestniczenia w szkoleniach i webinariach, żeby dowiedzieć się, jakie kompetencje są poszukiwane i jakie szkolenia nas ich nauczą. Można skontaktować się z doradcą zawodowym. Ważne, żeby szkolenie wkomponować w kalendarz. Warto szukać elastycznych możliwości. “Przyszłość należy do tych, którzy słyszą jej nadejście” to nasze motto. Jeśli chcesz się rozwijać, zaproponuj to pracodawcy. Jeśli brak programu reskillingowego, warto poprosić o dofinansowanie od pracodawcy. Dzięki temu czujemy się bezpiecznie. Kiedy widzisz nadchodzące zmiany, wykazuj zaangażowanie i bierz życie w swoje ręce – podsumowała Beata Jarosz, prezes Future Collars

***

„Wielki reset umiejętności”, czyli raport nt. reskillingu pracowników autorstwa Future Collars – szkoły kompetencji cyfrowych oraz ICAN Institute – to pierwsze tak kompleksowe ujęcie zagadnień dotyczących wypełnienia luki kompetencyjnej firm, a także podsumowaniem dyskusji wokół kluczowych dla Polski wyzwań związanych z brakiem specjalistów IT na polskim rynku pracy. Publikacja ma za zadanie budować świadomość transformacji technologicznej i skierowana jest nie tylko dla kadry zarządzającej czy działów HR, ale dla każdego, komu zależy na rozwoju.

Partnerzy premiery:

PATRONAT HONOROWY: Marlena Maląg Minister Rodziny i Polityki Społecznej

PARTNER GŁÓWNY: THINKTANK

PATRONAT MERYTORYCZNY: ICAN Institute, PFR TFI,  Konfederacja Lewiatan, Krajowa Izba Gospodarcza Elektroniki i Telekomunikacji, Human Partner, No Fluff Jobs, Girls in Tech, Eklektika, Orange, BNP Paribas, Cyber Clue

PATRONAT MEDIALNY: Biznes24, Rzeczpospolita, Forbes Women, Comparic24.tv, Biznes Info, HR Polska, Sukces Pisany Szminką, Przegląd Techniczny, Polska Platforma Umiejętności Cyfrowych i Zatrudnienia, Just Geek IT, Polskie Radio Lublin, Dziennik Warto Wiedzieć, HomoDigital.pl, Focus on Business, AutomatykaOnline.pl, Sprawny Marketing, Hotelarz, Głos Mordoru, Handel w Praktyce, Echonet, CRN, Magazyn Firma, Radio Bezpieczna Podróż, Executive Magazine, Di24,pl, Commerce Trends, Reach4, Automatyka, Raport CSR.pl

* Polska jako Cyfrowy Challenger

**Ranking indeksu gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego Digital Economy and Society Index, tzw. DESI wykazał, że jedynie 43 proc. Polaków w wieku 16-74 lata ma podstawowe umiejętności cyfrowe, a w UE ta średnia wynosi 54 proc. Szczegóły na str. 13 raportu Future Collars