Badania przeprowadzone przez naukowców ze Stanfordu wskazują, iż od momentu wprowadzenia ChatGPT w 2022 roku zatrudnienie osób na stanowiskach startowych (osób w wieku 22–25 lat) w sektorach szczególnie narażonych na automatyzację — takich jak obsługa klienta czy programowanie — spadło o około 13%.
Zjawisko to zdaniem autorów wynika z faktu, iż AI nie tylko wspiera, ale w wielu przypadkach zastępuje ludzki wkład w zadania rutynowe. Gdy systemy sztucznej inteligencji są w stanie w pełni przejąć pewne obowiązki, firmy coraz częściej rezygnują z zatrudniania pracowników początkujących.
Potwierdzają to również inne analizy – wiodące firmy technologiczne w ciągu ostatnich lat zmniejszyły zatrudnianie absolwentów o ponad połowę. W rezultacie coraz trudniej młodym ludziom wejść na rynek pracy bez doświadczenia — a miejsca, które tradycyjnie były ich „punktami startowymi”, są eliminowane lub przekształcane.
Autorzy ostrzegają, iż jeżeli trend się utrzyma, może to doprowadzić do stagnacji społecznej mobilności i pogłębić nierówności – zwłaszcza iż wiele osób korzystających z ról startowych przechodziło przez nie jako etap edukacyjny i szkoleniowy.
Liderzy biznesu wydają się doskonale zdawać sobie sprawę z konsekwencji, jakie zastosowanie sztucznej inteligencji będzie miało dla młodszych pokoleń. Aż 56% szefów przyznaje, iż mieli szczęście rozpocząć swoją karierę zanim AI zmieniła ich zawód lub branżę. Czterech na dziesięciu (43%) zauważa, iż nie rozwinęliby umiejętności, które posiadają dziś, gdyby narzędzia oparte na sztucznej inteligencji istniały już wtedy, gdy zaczynali pracę. Nie są też szczególnie optymistyczni co do przyszłości – jeden na czterech (28%) uważa, iż jego obecne stanowisko lub rola mogą przestać istnieć do 2030 roku, ponieważ AI może ich zastąpić.
Jednocześnie eksperci zauważają, iż AI nie musi oznaczać całkowitej eliminacji miejsc pracy — może także tworzyć zupełnie nowe role, wymagające kompetencji adaptacyjnych, kreatywnych, interpersonalnych i interdyscyplinarnych. W dłuższej perspektywie kluczem ma być umiejętność przekwalifikowania się i dostosowania do współpracy z technologiami, zamiast rywalizacji z nimi.
