Amerykańskie władze potajemnie instalują urządzenia śledzące w wybranych przesyłkach zaawansowanych chipów AI, aby wykryć próby ich przemytu do Chin. Według źródeł Reutersa, technologia ta jest stosowana tylko w przesyłkach wysokiego ryzyka, a operacja ujawnia skalę determinacji USA w egzekwowaniu restrykcji eksportowych.
USA śledzi drogę chipów AI
Jak ustalili dziennikarze Reutersa, amerykańskie służby, w tym Biuro Przemysłu i Bezpieczeństwa Departamentu Handlu, Homeland Security Investigations (HSI) oraz FBI, korzystają z lokalizatorów, aby monitorować drogę przesyłek zawierających procesory Nvidia, AMD i innych producentów. Urządzenia są umieszczane w opakowaniach serwerów, a czasem choćby wewnątrz samych podzespołów.
Celem jest wykrycie przypadków nielegalnego przekierowania sprzętu do państw objętych restrykcjami, przede wszystkim Chin i Rosji. Restrykcje dotyczą m.in. układów wykorzystywanych do trenowania modeli sztucznej inteligencji, które mogą mieć zastosowanie wojskowe.
Według źródeł branżowych, trackery pojawiły się m.in. w serwerach Dell i Super Micro sprzedawanych z procesorami Nvidia. W jednym z opisanych przypadków z 2024 roku przesyłka zawierała zarówno większe urządzenia wielkości telefona, jak i miniaturowe moduły ukryte w samym serwerze.
Historia i mechanizm operacji
Lokalizatory w transporcie towarów objętych kontrolą eksportową nie są nowością, bo były wykorzystywane już w latach 80., m.in. w przypadku części lotniczych. Teraz jednak ich użycie w sektorze półprzewodników zyskało strategiczne znaczenie.
W niektórych przypadkach montaż trackerów odbywa się za zgodą producenta, jeżeli nie jest on celem śledztwa. W innych sytuacjach urządzenia mogą być instalowane bez wiedzy firm. Informacje zebrane przez lokalizatory mogą posłużyć jako dowód w sprawach karnych, jeżeli ich stosowanie zostanie zatwierdzone nakazem sądowym.
Osoby działające w szarej strefie handlu chipami są świadome tej praktyki. Chińscy resellerzy objęci śledztwem mieli rutynowo sprawdzać serwery pod kątem obecności trackerów. W jednym z przypadków, opisanym w dokumentach Departamentu Sprawiedliwości USA, podejrzani instruowali współpracowników, by „szczególnie uważnie szukać urządzeń śledzących” w serwerach Quanta H200 z procesorami Nvidia.
Kontekst geopolityczny i reakcja Chin
Stany Zjednoczone od 2022 roku systematycznie rozszerzają ograniczenia eksportowe na zaawansowane układy scalone, aby spowolnić modernizację technologiczną Chin. Waszyngton obawia się, iż moc obliczeniowa chipów AI zostanie wykorzystana w zastosowaniach wojskowych, np. do symulacji, analizy obrazu czy optymalizacji logistyki wojskowej.
W lipcu 2025 roku chiński regulator wezwał Nvidię na rozmowy, wyrażając obawy o rzekome „tylne furtki” w procesorach, które mogłyby umożliwiać zdalny dostęp. Producent stanowczo zaprzeczył takim oskarżeniom. Pekin konsekwentnie określa amerykańskie restrykcje jako próbę zahamowania swojego rozwoju technologicznego.
