Masz czasem takie momenty, iż zastanawiasz się czy Chat GPT ma świadomość? To zupełnie zrozumiałe. Ale prawdziwe pytanie, które powinieneś sobie zadać to “co to jest Efekt Elizy” 😉.
Pierwszy Efekt Elizy
Ale zanim przejdziemy do sedna sprawy, musimy zrobić krótki przystanek na stacji Historia. Efekt Elizy pochodzi od programu komputerowego ELIZA, który stworzył Joseph Weizenbaum w MIT w latach 60-tych. ELIZA była jednym z pierwszych programów, który potrafił symulować rozmowę z człowiekiem. Była to prosta maszyna, która przetwarzała wprowadzane słowa i tworzyła odpowiedzi według z góry ustalonych schematów. Pomimo swojej prostoty, wiele osób, które z nią rozmawiało, miało wrażenie, iż ELIZA naprawdę je rozumie. Stąd też pochodzi nazwa “Efekt Elizy”. Chat GPT to taki trochę pra-pra-wnuk, więc… zy Chat GPT ma świadomość? Nie. To iluzja.
Co to jest Efekt Elizy?
Przez “Efekt Elizy” rozumiemy skłonność ludzi do antropomorfizacji maszyn, szczególnie tych, które wykorzystują technologie AI. Mówiąc prościej, jest to tendencja do przypisywania maszynom cech, emocji i intencji ludzkich, choćby jeżeli wiemy, iż są to tylko programy komputerowe. Ludzie mają tendencję do zakładania, iż maszyna “rozumie”, “czuje” lub “myśli”, podobnie jak my.
W dobie rozwijających się technologii AI, Efekt Elizy jest coraz bardziej widoczny. Przykłady? Chociażby asystenci głosowi, takie jak Alexa czy Siri. Choć wiedzą, iż to tylko programy, wiele osób interaktywuje z nimi, jakby były prawdziwymi osobami.
Czy Efekt Elizy jest zły?
Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Z jednej strony, Efekt Elizy pomaga nam w komunikacji z AI. Dzięki temu, iż traktujemy te systemy jak “prawie-ludzi”, jesteśmy w stanie wykorzystywać je w sposób, który jest dla nas naturalny i intuicyjny.
Z drugiej strony, Efekt Elizy może prowadzić do pewnych nieporozumień. AI, choć coraz bardziej zaawansowane, nie są w pełni autonomicznymi bytami, które czują i rozumieją tak jak my. Mogą nas zrozumieć, ale tylko w ograniczonym zakresie – poprzez analizowanie danych, które im podajemy. Nie mają swoich uczuć ani intencji, a wszystko co robią, to efekt ich programowania.
Podsumowanie
Co to jest Efekt Elizy? To nasza tendencja do przypisywania maszynom cech ludzkich. W świecie, w którym AI jest coraz bardziej zaawansowane i powszechne, zrozumienie Efektu Elizy jest kluczowe. Może nam to pomóc lepiej zrozumieć, jak interakcje z AI wpływają na nasze życie i jak możemy lepiej wykorzystać te nowoczesne technologie. Dlatego, przynajmniej na ten moment, pytanie czy Chat GPT ma świadomość jest na ten moment trochę bez sensu.
Dlatego następnym razem, kiedy poczujesz, iż Twoja inteligentna lodówka zaczyna wykazywać zrozumienie dla Twojego pragnienia lodów o północy, pamiętaj o Efekcie Elizy. To tylko maszyna, wykonująca to, co została zaprogramowana do zrobienia. Ale przecież, kto by się oprzeć niewinnej rozmowie z lodówką o północy, prawda?
