Ponad 440 milionów złotych z Funduszy Europejskich na Rozwój Cyfrowy zasili kolejne projekty digitalizacyjne polskich instytucji kultury. Nowa fala inwestycji oznacza nie tylko ratunek dla dziedzictwa narodowego, ale też przełomowy wzrost dostępności książek, filmów, obrazów i archiwaliów online – bezpłatnie i dla wszystkich, niezależnie od miejsca zamieszkania czy ograniczeń fizycznych. Polska w szybkim tempie dogania europejską czołówkę w cyfrowym udostępnianiu kultury.
Kolejna runda digitalizacji – szerszy dostęp, nowe możliwości
Digitalizacja stała się nieodzownym elementem ochrony i popularyzacji kultury. Jak podkreślają przedstawiciele resortu cyfryzacji, każde dzieło udostępnione w sieci „to most łączący przeszłość z teraźniejszością i przyszłością”. Projekty te pozwalają nie tylko na konserwację bezcennych zbiorów, ale też na ich otwarcie na szeroką publiczność, od naukowców, przez uczniów, po miłośników sztuki i genealogów.
Do tej pory, dzięki wsparciu unijnemu, zrealizowano już 20 projektów o wartości ponad 500 mln zł, z czego aż 420 mln zł pochodziło z funduszy UE. Nowa transza obejmuje 9 podpisanych umów i 1 porozumienie, których łączny budżet przekracza 440 mln zł. Wśród beneficjentów znalazły się najważniejsze instytucje kultury: Telewizja Polska, Muzeum Narodowe w Warszawie, Biblioteka Narodowa, Narodowy Instytut Fryderyka Chopina czy Filmoteka Narodowa. Projekty obejmują m.in. digitalizację archiwów filmowych, cyfrowe udostępnienie zasobów muzealnych i muzycznych, wdrożenie algorytmów AI do edukacji filmowej oraz rozwój e-usług w Narodowym Archiwum Cyfrowym.
Przykłady kluczowych projektów i nowe technologie w służbie kultury
Wśród nowych inicjatyw znajduje się m.in. „DigIT”, czyli szeroko zakrojona digitalizacja archiwum Telewizji Polskiej, a także „Apollo” – projekt Muzeum Narodowego w Warszawie, który ma na celu digitalizację i udostępnienie unikalnych zbiorów sztuki. Duże znaczenie ma również „Patrimonium” Biblioteki Narodowej – projekt, który po zakończeniu udostępni 145 500 nowych obiektów, dotychczas niedostępnych ze względów prawnych lub konserwatorskich.
„Patrimonium jest kontynuacją dwóch wieloletnich projektów skanowania zbiorów Biblioteki Narodowej i Biblioteki Jagiellońskiej” – zaznaczył Dominik Cieszkowski z Biblioteki Narodowej.
Nie bez znaczenia są także projekty wykorzystujące najnowsze technologie, w tym algorytmy sztucznej inteligencji do rekonstrukcji i cyfrowej edukacji filmowej. Rozwój nowoczesnych systemów zabezpieczania zbiorów oraz platform online (np. Polona.pl) jeszcze bardziej ułatwi dostęp do polskiego dziedzictwa dla osób z całego świata.
Cyfrowa kultura – szanse, perspektywy, dalszy rozwój
Dzięki nowym inwestycjom, Polska umacnia pozycję lidera regionu w dziedzinie cyfryzacji kultury. W dłuższej perspektywie przekłada się to na lepszą edukację, wzrost innowacyjności oraz promocję polskiej kultury na arenie międzynarodowej. Dostępność zasobów online wpływa na popularyzację historii i sztuki, wspiera badania naukowe, a także niweluje bariery wynikające z niepełnosprawności czy położenia geograficznego.
Aktualnie trwa ocena merytoryczna kolejnych wniosków w II naborze na digitalizację kultury, co zapowiada dalszy, dynamiczny rozwój tej sfery. Można spodziewać się, iż w najbliższych latach liczba cyfrowych zbiorów przekroczy kilka milionów, a Polska stanie się jednym z najważniejszych europejskich hubów kultury dostępnej online.
