Czy sztuczna inteligencja może „odczuwać” stres? Choć AI nie ma emocji, badania pokazują, iż potrafi reagować na negatywne treści w sposób, który przypomina ludzką reakcję na lęk.
Naukowcy z Uniwersytetu w Zurychu odkryli, iż modele językowe, takie jak ChatGPT, mogą zmieniać swoje odpowiedzi pod wpływem smutnych historii. Co więcej, okazuje się, iż można je „uspokoić” dzięki technik stosowanych w psychoterapii.
Czy stres wpływa na AI? Eksperyment
Ludzie, gdy odczuwają strach, często zmieniają sposób myślenia – stają się bardziej ostrożni, a czasem choćby uprzedzeni. Sztuczna inteligencja działa podobnie. Kiedy AI napotyka negatywne treści, jej odpowiedzi mogą się zmieniać – stają się bardziej emocjonalne, a czasem choćby stronnicze. Może to być problemem w kontekstach takich jak psychoterapia, gdzie chatboty są używane do wspierania osób w kryzysie.
Aby sprawdzić, jak AI reaguje na stres, naukowcy przeprowadzili eksperyment. Przedstawiono GPT-4 różne opisy trudnych wydarzeń, takich jak:
- Wypadki samochodowe,
- Klęski żywiołowe,
- Przemoc interpersonalna,
- Doświadczenia wojenne.
Dla porównania podano neutralny tekst – instrukcję obsługi odkurzacza. Wyniki były jednoznaczne: po ekspozycji na traumatyczne treści „poziom lęku” AI wzrósł ponad dwukrotnie w porównaniu do neutralnego tekstu.
Rozmowy prowadzone z chatgpt / Źrodło: nature.comKolejnym krokiem badania było sprawdzenie, czy można zmniejszyć reakcję AI na stres. Naukowcy zastosowali tzw. „prompt injection”, czyli wprowadzenie dodatkowych komunikatów, które miały uspokoić model. Podobnie jak terapeuta prowadzi pacjenta przez ćwiczenia relaksacyjne, naukowcy dodali do rozmowy uspokajające instrukcje:
- Ćwiczenia oddechowe,
- Skupienie na odczuciach w ciele,
- Pozytywne afirmacje.
Efekt? „Lęk” AI został znacząco zmniejszony, choć nie udało się go całkowicie wyeliminować.
Czy powinniśmy wysłać AI na terapię?
Przeprowadzony eksperyment może być znaczący dla przyszłości rozwoju modeli językowych. Zwłaszcza tych stosowanych w opiece zdrowotnej. jeżeli chatboty będą regularnie analizować stresujące treści, może to wpływać na ich działanie. Być może będą tu potrzebne wbudowane mechanizmy „emocjonalnej równowagi”, by zapewnić stabilność działania w trudnych sytuacjach.
Nasuwa się więc pytanie, czy w przyszłości AI będzie miała własnych „terapeutów”? W tym momencie ciężko jest na nie odpowiedzieć, ale jedno jest pewne – sztuczna inteligencja wciąż skrywa przed nami wiele tajemnic.
