Holandia ma ambicję być liderem w Europie w zakresie bezpiecznego i sprawiedliwego stosowania oraz regulowania przepisów generatywna sztuczna inteligencja (GenAI). Aby to osiągnąć, sekretarz stanu ds. cyfryzacji Alexandra van Hffelen, minister spraw gospodarczych i klimatu Micky Adriaansens oraz minister edukacji, kultury i nauki Robbert Dijkgraaf przesłali Izbie Reprezentantów (Tweede Kamer) ogólnorządową wizję generatywnej sztucznej inteligencji formułowanie zaleceń dla gabinetu.
Zdaniem Van Huffelena, Adriaansensa i Dijkgraafa GenAI musi służyć zwiększeniu dobrobytu, dobrobytu, zrównoważonego rozwoju, sprawiedliwości i bezpieczeństwa ludzi. Twierdzą, iż niezwykle istotne jest, aby każdy mógł uczestniczyć w epoce cyfrowej, aby każdy mógł ufać cyfrowemu światu i aby każdy miał kontrolę nad swoim cyfrowym życiem.
Z badań przeprowadzonych przez the Instytut Badawczy Rathenau na wniosek Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Stosunków Królestwa.
GenAI komplikuje znane ryzyko
„Istnieje realna możliwość, iż obecne i zapowiadane polityki, w tym nadchodząca europejska sztuczna inteligencja [artificial intelligence] regulacji, są niewystarczające, aby przeciwdziałać zagrożeniom związanym z systemami GenAI” – argumentują badacze z Rathenau.
„Politycy i decydenci muszą teraz popracować nad przeciwdziałaniem zagrożeniom związanym z GenAI, ale minie trochę czasu, zanim polityki będą skuteczne”
Według naukowców rozwój generatywnej sztucznej inteligencji zwiększa znane zagrożenia związane z cyfryzacją, takie jak dyskryminacja i brak bezpieczeństwa. Technologia ta stwarza jednak również nowe zagrożenia dla własności intelektualnej i rozwoju człowieka.
„Pojawienie się generatywnych systemów sztucznej inteligencji wzmacnia i komplikuje znane zagrożenia związane z cyfryzacją. Produkcja dezinformacji staje się łatwiejsza, a ochrona danych staje się bardziej skomplikowana. I choć uzyskanie przejrzystości w zakresie działania systemów sztucznej inteligencji było już trudne, w przypadku bardziej złożonych generatywnych systemów sztucznej inteligencji jest to praktycznie niemożliwe” – stwierdza raport Rathenau.
Wpływ niektórych dużych firm technologicznych był już silny w obszarach społecznych, takich jak opieka zdrowotna i edukacja, ale rozszerza się dalej na naukę. GenAI wywiera nacisk na procesy demokratyczne, takie jak dostęp do wiedzy, relacje informacyjne i debata publiczna, co jeszcze bardziej utrudnia uzyskanie demokratycznej kontroli nad technologią.
„Politycy i decydenci muszą teraz popracować nad przeciwdziałaniem zagrożeniom związanym z GenAI, ale minie trochę czasu, zanim polityki będą skuteczne” – argumentuje koordynatorka badań Linda Kool. „Do tego czasu każdy obywatel i organizacja staje przed pytaniem, czy może w tej chwili w sposób odpowiedzialny korzystać z tej technologii”.
Nierówność na świecie
„Odpowiedzialnie” jest kluczowym słowem w tym zdaniu, ponieważ wiele osób i organizacji już w pełni wykorzystuje GenAIzwłaszcza od czasu wprowadzenia ChatGPT prawie półtora roku temu.
Według dostawcy oprogramowania, firmy SAP, technologia ta może prowadzić do ogromnych nierówności na całym świecie, jeżeli nie zostaną zapewnione odpowiednie wytyczne i standardy etyczne. Podczas tegorocznej Światowe Forum Ekonomicznefirma wezwała do skoordynowanych działań, aby wszyscy mogli korzystać z zalet sztucznej inteligencji.
„Firmy takie jak SAP, organizacje pozarządowe i międzyrządowe muszą przyjąć wiodącą rolę, aby nikt nie pozostał w tyle w postępie sztucznej inteligencji” – powiedziała na forum Julia White, dyrektor ds. marketingu i rozwiązań w SAP. „SAP angażuje się w realizację tej wizji poprzez strategiczne inicjatywy i współpracę na rzecz rozwoju włączających i etycznych aplikacji AI na całym świecie”.
Obawy pracowników
Firma badawcza McKinsey szacuje, iż generatywna sztuczna inteligencja może zapewnić do 4,4 biliona dolarów korzyści ekonomicznych rocznie i umożliwić automatyzację około 70% działań biznesowych. Badania Accenture pokazują, iż wielu pracowników jest tym zaniepokojonych. Co ciekawe, zespoły kierownicze w większości nie podzielają tych obaw.
„Rozbieżność w postrzeganiu wpływu sztucznej inteligencji między pracownikami a kadrą kierowniczą jest niezwykła” – mówi Rob Knigge, dyrektor zarządzający Accenture w Holandii.
„Z jednej strony widzimy, iż pracownicy są świadomi zarówno szans, jak i wyzwań, jakie niesie ze sobą sztuczna inteligencja. Z drugiej strony liderzy potrzebują więcej zrozumienia i umiejętności, aby kierować tą transformacją. Istotne jest, aby liderzy uznali emocjonalny i zawodowy wpływ GenAI na swoich pracowników i aktywnie opracowywali strategie mające na celu stworzenie pozytywnego środowiska, w którym każdy może się rozwijać.
Szanse i zagrożenia GenAI
Rząd holenderski zdaje sobie sprawę z niebezpieczeństw i ryzyka. „Realizacja wartości publicznych i praw podstawowych, takich jak przejrzystość, prywatność, autonomia i niedyskryminacja, może znaleźć się pod presją nieodpowiedzialnego rozwoju oraz wykorzystania lub niewłaściwego wykorzystania GenAI” – czytamy w dokumencie z wizją autorstwa Van Huffelena, Adriaansensa i Dijkgraafa.
Szeroka dostępność technologii oraz skala i tempo jej obecnego rozwoju wymagają przyszłościowej wizji.
Ich wizja została przedstawiona Izbie Reprezentantów w styczniu 2024 r. Dostrzega ona wiele szans i możliwości GenAI dla holenderskiego społeczeństwa. „Może na przykład przyczynić się do odpowiedniego i skutecznego stawiania diagnoz medycznych, poprawy opieki i przyczynić się do badań medycznych” – stwierdza wizja.
„Ekonomiści przewidują wzrost produktywności nie tylko dużych firm, ale także MŚP, ponieważ dzięki aplikacjom zadania takie jak przeprowadzanie analiz finansowych i procesów prawnych stają się dostępne w opłacalny sposób. W sektorze kultury generatywna sztuczna inteligencja wspiera proces twórczy, m.in. przy tworzeniu treści marketingowych czy generowaniu opisów dzieł sztuki.”
Twórcy dokumentu z wizją dostrzegają, iż generatywna sztuczna inteligencja może prowadzić do wzrostu produktywności oraz iż w wyniku wdrożenia tej technologii pojawią się nowe role i obowiązki w organizacjach i gospodarce.
Jednak Van Huffelen, Adriaansens i Dijkgraaf ostrzegają również przed negatywnym wpływem generatywnej sztucznej inteligencji na wartości publiczne, takie jak niedyskryminacja, prywatność i przejrzystość. „Jako Holandia w dużej mierze polegamy na modelach językowych z państw pozaeuropejskich. Wyzwaniem jest zatem stworzenie rynku, na którym oferowane będą aplikacje GenAI zgodne ze wszystkimi holenderskimi i europejskimi wartościami i przepisami” – mówią.
Zasady i kierunki działania
Rząd holenderski od jakiegoś czasu pracuje nad polityką dotyczącą sztucznej inteligencji. Jest to traktowane priorytetowo, ponieważ sztuczna inteligencja jest kluczową technologią i należy chronić powiązane wartości publiczne. Co więcej, autorzy dokumentu dotyczącego wizji wyrazili ambicję stworzenia solidnego ekosystemu sztucznej inteligencji w Holandii i Unii Europejskiej (UE), w którym dzięki odpowiedzialnemu GenAI można wprowadzić wiele innowacji.
„Robimy to, tworząc warunki wstępne dla jego rozwoju i wykorzystania, zachowując jednocześnie naszą cyfrową, otwartą, strategiczną autonomię. Dlatego też gabinet koncentruje się na czterech zasadach: generatywna sztuczna inteligencja w Holandii jest opracowywana i stosowana w sposób bezpieczny (1); jest opracowany i stosowany w sposób sprawiedliwy (2); służy dobru człowieka i jego autonomii (3); i przyczynia się do zrównoważonego rozwoju i naszego dobrobytu.”
Konieczne jest podjęcie działań w celu odpowiedzialnego wdrożenia GenAI w Holandii. Dokument wizji opisuje sześć kierunków działania:
- Współpraca.
- Uważne śledzenie wszystkich wydarzeń.
- Projektowanie i stosowanie przepisów prawa i regulacji.
- Zwiększanie wiedzy i doświadczenia.
- Innowacje dzięki generatywnej sztucznej inteligencji.
- Solidny i jasny nadzór i egzekwowanie.
„Aby całe holenderskie społeczeństwo mogło odnieść korzyści z generatywnej sztucznej inteligencji, ważne jest, aby Holandia jako część UE sama sterowała” – stwierdza dokument z wizją. Dlatego też gabinet podkreśla znaczenie dalszego monitorowania i analizowania rozwoju i konsekwencji GenAI.
