Sztuczna inteligencja przestała być wizją przyszłości – już dziś rewolucjonizuje sektor publiczny na całym świecie. Sama implementacja technologii nie jest jednak wystarczająca, aby w pełni wykorzystać jej potencjał. Rządy powinny podejść do tego procesu strategicznie, uwzględnić kwestie etyczne, bezpieczeństwo danych oraz przygotować na zmiany swoich pracowników.
Poniżej przedstawiam opracowanie pięciu kluczowych kroków, które pomogą rządom skutecznie wdrożyć AI, usprawniając zarządzanie i podnosząc jakość usług publicznych.
- Jasna wizja integracji AI
Skuteczna transformacja zaczyna się od przemyślanej strategii. Rządy mają obowiązek patrzeć szerzej niż na pojedyncze projekty – najważniejsze jest podejście systemowe, które łączy inicjatywy AI z priorytetami państwa, takimi jak poprawa jakości opieki zdrowotnej, optymalizacja usług administracyjnych czy wzmocnienie gospodarki.
AI może usprawnić procesy związane z podatkami czy administracją zdrowotną, redukując błędy i poprawiając doświadczenia obywateli. Sukces nie sprowadza się jednak jedynie do większej efektywności – liczy się realny wpływ. Rządy powinny określić konkretne, mierzalne cele, takie jak skrócenie czasu oczekiwania na usługi czy wzrost zadowolenia obywateli.
Niezbędna jest również ścisła kooperacja między instytucjami – AI powinna działać w sposób zintegrowany, a nie w odizolowanych silosach. Jasna wizja i konsekwentne działania budują zaufanie publiczne i pokazują, iż sztuczna inteligencja ma wspierać obywateli, a nie ich zastępować.
- Etyczne ramy dla AI
Zaufanie do AI zależy od tego, jak jest zaprojektowana i wdrażana. Aby zapewnić jej transparentność, rządy powinny:
- Minimalizować stronniczość – AI powinna być trenowana na zróżnicowanych, reprezentatywnych zbiorach danych, aby uniknąć dyskryminacji.
- Zagwarantować przejrzystość – Obywatele muszą wiedzieć, na jakiej podstawie AI podejmuje decyzje, zwłaszcza w obszarach takich jak opieka zdrowotna, wymiar sprawiedliwości czy świadczenia społeczne.
- Wzmocnić nadzór – AI powinna działać zgodnie z regulacjami dotyczącymi prywatności oraz wartościami demokratycznymi, na wzór rozwiązań przyjętych np. w unijnej ustawie o AI (AI Act).
Etyczna sztuczna inteligencja to nie tylko kwestia regulacji, ale przede wszystkim budowania społecznego zaufania. Obywatele muszą mieć pewność, iż decyzje podejmowane przez AI są uczciwe i służą ich interesom.
- Bezpieczeństwo danych i infrastruktura gotowa na AI
AI bazuje na danych – a dane te muszą być chronione. W przeciwnym razie rządy narażają się na cyberataki, utratę wrażliwych informacji oraz zagrożenie suwerenności cyfrowej.
Kluczowe działania w tym obszarze to:
- Inwestycja w infrastrukturę gotową na AI – wysokowydajne systemy obliczeniowe (HPC), chmury obliczeniowe i rozwiązania brzegowe powinny być rozwijane lokalnie.
- Priorytet dla suwerenności danych – rządy powinny ograniczać zależność od zagranicznych dostawców technologii i rozwijać własne rozwiązania, jak np. system mObywatel, oferujący dostęp do cyfrowych usług urzędowych oraz elektronicznych dokumentów.
- Jasne zasady zarządzania danymi – niezbędne są przejrzyste regulacje określające, jak dane są gromadzone, przetwarzane i wykorzystywane.
Zabezpieczona infrastruktura to fundament bezpiecznego wdrażania sztucznej inteligencji, która znacząco zwiększa bezpieczeństwo danych obywateli.
- Przygotowanie pracowników sektora publicznego
Transformacja sztucznej inteligencji wymaga nie tylko technologii, ale w równej mierze odpowiednich kompetencji. Aby urzędnicy efektywnie korzystali z nowych narzędzi, rządy powinny:
- Zainwestować w szkolenia i przekwalifikowanie – AI powinna wspierać pracowników, a nie ich zastępować. Nowe kompetencje pozwolą im skutecznie wykorzystywać inteligentne systemy.
- Rekrutować specjalistów AI – potrzebni są eksperci, tacy jak analitycy danych czy inżynierowie uczenia maszynowego, którzy będą nadzorować rozwój technologii.
- Promować kulturę innowacji – zachęcanie urzędników do testowania nowych rozwiązań może znacząco przyspieszyć transformację.
Według raportu Polskiego Instytutu Ekonomicznego „Stosunek Polaków do wykorzystania sztucznej inteligencji w administracji publicznej 2024”, 60,4 proc. ankietowanych uważa, iż państwo powinno wykorzystać sztuczną inteligencję przy tworzeniu cyfrowych usług publicznych. Rządy, które priorytetowo potraktują rozwój kompetencji, będą liderami cyfrowej transformacji.
- kooperacja publiczno-prywatna jako fundament suwerennego ekosystemu AI
AI rozwija się najskuteczniej tam, gdzie biznes, administracja i środowiska akademickie działają wspólnie. Rządy mogą przyspieszyć innowacje poprzez:
- Wspieranie lokalnych startupów AI – inwestycje w badania i rozwój umożliwią tworzenie rozwiązań dopasowanych do lokalnych potrzeb.
- Regulacyjne piaskownice – testowanie nowych technologii w kontrolowanych warunkach pozwoli na ich bezpieczne wdrażanie.
- Dzielenie się wiedzą – partnerstwa publiczno-prywatne mogą przełamywać silosy informacyjne i przyspieszać postęp. Dialog z zaufanymi partnerami technologicznymi, ale także ze środowiskiem naukowym pozwala poszerzyć wiedzę i spojrzeć na wyzwania z różnych perspektyw.
Budowanie krajowych kompetencji w zakresie sztucznej inteligencji ograniczy zależność od zagranicznych technologii, zwiększy bezpieczeństwo i stworzy samowystarczalne ekosystemy innowacji.
Kształtowanie przyszłości AI: wspólna odpowiedzialność
AI w sektorze publicznym to nie tylko technologia – to zobowiązanie do budowania zrównoważonych, etycznych i bezpiecznych rozwiązań. Wdrażając odpowiednie strategie, rządy mogą wykorzystać AI do realnej poprawy jakości życia obywateli i stworzenia sprawniejszej, bardziej przejrzystej administracji.
Przetargi IT – Raport zakupowy Accenture i PSML nie tylko rzuca światło na praktyki zakupowe dużych firm przy wyborze dostawców IT ale dostarcza rekomendacji i ujawnia najważniejsze wyzwania
