Komisja Europejska nałożyła łączną grzywnę w wysokości ponad 157 mln euro na trzy znane domy mody – Gucci, Chloé i Loewe. Dochodzenie wykazało, iż firmy te przez lata ograniczały niezależnym sprzedawcom detalicznym możliwość samodzielnego ustalania cen produktów, łamiąc w ten sposób przepisy UE dotyczące ochrony konkurencji.
Gucci, Chloé i Loewe – mające siedziby odpowiednio we Włoszech, Francji i Hiszpanii – przez wiele lat stosowały praktykę utrzymywania cen odsprzedaży (RPM). Polegała ona na narzucaniu sprzedawcom sztywnych zasad dotyczących cen detalicznych, zarówno w sklepach stacjonarnych, jak i w sprzedaży online.
Firmy zabraniały obniżania zalecanych cen detalicznych, ustalały maksymalne poziomy rabatów i wyznaczały okresy wyprzedaży. W niektórych przypadkach sprzedawcy nie mogli oferować żadnych promocji. Celem było zapewnienie jednolitych cen obowiązujących w oficjalnych kanałach sprzedaży marek.
System monitorowania cen był rygorystyczny – firmy regularnie sprawdzały poziom cen u sprzedawców i reagowały na wszelkie odstępstwa. W praktyce odbierało to detalistom niezależność handlową i ograniczało wybór konsumentów.
Rynek luksusu pod lupą
Praktyki dotyczyły całego Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) i obejmowały niemal wszystkie produkty – od odzieży i obuwia po wyroby skórzane i akcesoria. Gucci dodatkowo ograniczało sprzedaż online wybranych linii produktów, co wpływało na rozwój e-handlu w segmencie dóbr luksusowych.
Okres naruszeń przedstawia się następująco: Gucci – kwiecień 2015 do kwietnia 2023, Loewe – grudzień 2015 do kwietnia 2023, Chloé – grudzień 2019 do kwietnia 2023. Praktyki zakończyły się dopiero po niezapowiedzianych kontrolach Komisji w kwietniu 2023 r., która uznała je za ciągłe i zorganizowane naruszenie art. 101 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) oraz art. 53 Porozumienia EOG, zakazujących porozumień ograniczających handel i konkurencję.
Kara z elementem ulgi
Łączna grzywna nałożona na firmy wyniosła ponad 157 mln euro. Jej wysokość ustalono na podstawie wytycznych Komisji z 2006 r., uwzględniając wagę i czas trwania naruszeń, zasięg geograficzny oraz wartość sprzedaży produktów objętych postępowaniem.
Wszystkie trzy przedsiębiorstwa współpracowały w ramach procedury antymonopolowej, co pozwoliło obniżyć wysokość kar: Gucci – 50% redukcji, grzywna po redukcji: 119 674 000 euro; Chloé – 15% redukcji, grzywna po redukcji: 19 690 000 euro; Loewe – 50% redukcji, grzywna po redukcji: 18 009 000 euro.
Gucci ujawniło naruszenia wcześniej nieznane Komisji, a Loewe dostarczyło dowody umożliwiające rozszerzenie zakresu czasowego dochodzenia. Wszystkie trzy firmy przyznały się do winy, co pozwoliło zakończyć postępowania w uproszczonym trybie.
Artykuł 101 TFUE – fundament unijnej polityki konkurencji
Decyzja Komisji opiera się na art. 101 TFUE, który zakazuje porozumień między przedsiębiorstwami ograniczających konkurencję. Przepis ten obejmuje nie tylko kartelowe praktyki horyzontalne, ale także wertykalne, w tym ograniczanie cen odsprzedaży. Rozporządzenie nr 1/2003 pozwala Komisji prowadzić dochodzenia i nakładać sankcje finansowe.
Nałożone grzywny trafiają do budżetu UE, co pośrednio zmniejsza składki państw członkowskich, minimalizując obciążenie podatników.
Procedura współpracy antymonopolowej, stosowana w tym przypadku, przyspiesza postępowanie i pozwala uzyskać wiarygodne dowody w zamian za obniżenie grzywien. Nie jest obowiązkowa – przedsiębiorstwa decydują same, czy chcą z niej skorzystać. W przypadku Gucci, Chloé i Loewe strategia ta pozwoliła uniknąć wieloletnich procesów i dalszego pogorszenia reputacji.
Konsekwencje dla rynku i konsumentów
Decyzja Komisji stanowi sygnał dla całej branży luksusowej, iż przestrzeganie prawa konkurencji jest obowiązkowe. Konsumenci powinni mieć korzyści płynące z realnej konkurencji cenowej, zarówno w sprzedaży stacjonarnej, jak i online.
Każdy poszkodowany przez tego typu praktyki może dochodzić odszkodowania przed sądem krajowym. Decyzja Komisji stanowi wówczas wiążący dowód naruszenia. Komisja przypomina również o narzędziu dla sygnalistów, umożliwiającym anonimowe zgłaszanie naruszeń.
Ścieżka dochodzenia roszczeń
Komisja przypomina, iż każda osoba lub firma dotknięta tego rodzaju praktykami może wystąpić o odszkodowanie przed sądem krajowym. Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości UE oraz rozporządzeniem 1/2003, prawomocna decyzja Komisji stanowi wiążący dowód, iż naruszenie miało miejsce.
Ofiarom takich działań ułatwia dochodzenie roszczeń dyrektywa w sprawie odszkodowań antymonopolowych, która przewiduje uproszczone procedury i praktyczny poradnik ustalania wysokości szkody. Więcej informacji można znaleźć tutaj.
Komisja zachęca również do korzystania z narzędzia dla sygnalistów, umożliwiającego anonimowe zgłaszanie naruszeń dzięki szyfrowanego systemu komunikacji. To rozwiązanie ma najważniejsze znaczenie dla wykrywania podobnych przypadków w przyszłości.
