I. HONEY TRAP (Pułapka Miodowa) – DEFINICJA ZJAWISKA
"Honey Trap" (Pułapka Miodowa) to technika socjotechniczna, która polega na wykorzystaniu atrakcyjności i wdzięku (często seksualnego) przez osobę, zwaną „kusicielem” (może to być zarówno prawdziwa osoba lub wyimaginowany profil/avatar w mediach społecznościowych) w celu manipulowania innymi osobami i skłonienia ich do ujawnienia poufnych informacji lub wykonywania określonych działań.
Kusiciele wykorzystują swoją atrakcyjność do budowania zaufania z potencjalnymi ofiarami, tak wpływać na ich decyzje, często bez ich świadomości. Technika ta jest często wykorzystywana w cyberbezpieczeństwie, ale jest też znana z użycia w tradycyjnych operacjach wywiadowczych. Choć nazwa sugeruje zastosowanie kobiety jako 'kusicielki',
w praktyce może to być osoba dowolnej płci, a ofiarami mogą być zarówno mężczyźni, jak
i kobiety.
Celem takich działań jest często uzyskanie dostępu do poufnych informacji lub systemów, wpływanie na decyzje strategiczne, czy wywoływanie określonych działań korzystnych dla osoby lub organizacji sterującej kusicielem. Ofiary często nie zdają sobie sprawy z manipulacji do momentu, gdy nie stanie się to już zbyt oczywiste lub kiedy zostaną skonfrontowane
z konsekwencjami swoich działań.
II. FORMY ZASTOSOWANIA
Omawiana technika może przyjmować wiele różnych form, zależnie od kontekstu
i celów. Poniżej przedstawiam kilka typowych przykładów:
- Osobiste spotkania: W tej formie, "kusiciele" spotykają się z ofiarami twarzą w twarz. Mogą oni podejść do swojego celu na imprezach, konferencjach, w barach lub innych miejscach publicznych. Często udają, iż są zainteresowani ofiarą na poziomie osobistym lub zawodowym, aby zbudować zaufanie.
- Serwisy randkowe i media społecznościowe: W środowisku online, "kusiciele" mogą tworzyć fałszywe profile na popularnych portalach randkowych czy mediach społecznościowych. Mogą udawać, iż mają wspólne zainteresowania z ofiarą, aby nawiązać kontakt i zbudować relację.
- E-maile i wiadomości: "Kusiciele" mogą również kontaktować się z ofiarami za pośrednictwem e-maili czy wiadomości tekstowych. Mogą udawać, iż są starym znajomym, potencjalnym partnerem biznesowym lub kochankiem, aby wywołać odpowiedź.
- Seksualne uwodzenie: W niektórych przypadkach, "kusiciele" mogą używać swojej atrakcyjności seksualnej jako narzędzia manipulacji. Mogą zasugerować, iż są zainteresowani romansami lub relacjami seksualnymi, aby skłonić ofiarę do podjęcia określonych działań.
- Fałszywe oferty pracy: W niektórych sytuacjach, "kusiciele" mogą udawać rekruterów lub pracodawców, oferując atrakcyjne stanowiska pracy, aby zmanipulować ofiary do podzielenia się poufnymi informacjami.
- Infiltracja organizacji: W skrajnych przypadkach, "kusiciele" mogą choćby zainfiltrować organizację, aby zyskać zaufanie ofiar. Mogą zacząć pracować w tej samej firmie lub dołączyć do tego samego klubu czy stowarzyszenia.
Wszystkie te formy mają na celu zbudowanie zaufania i bliskości z ofiarą, które następnie mogą być wykorzystane do podejmowania działań manipulacyjnych.
III. ASPEKT PSYCHOLOGICZNY ZJAWISKA
Psychologia "Honey Trap" opiera się na kilku kluczowych elementach ludzkiego zachowania i reakcji emocjonalnych, takich jak:
1. Atrakcyjność i zaufanie: Atrakcyjność fizyczna często prowadzi do pozytywnych reakcji strony poddanej omawianemu atakowi socjotechnicznemu, tj. procesowi nazywanym efektem aureoli [jest to skłonność do przypisywania dodatkowych pozytywnych cech osobie na podstawie jednej pozytywnej cechy, na przykład uważanie atrakcyjnej osoby za inteligentną lub życzliwą]. Ludzie są bardziej skłonni ufać i lubić osoby, które uważają za atrakcyjne. "Kusiciele" wykorzystują ten efekt, aby zbudować zaufanie i sympatię u swoich ofiar.
2. Reakcja na flirt i zainteresowanie: Flirt i wykazanie zainteresowania ofiarą często prowadzą do pozytywnych reakcji. Mogą one czuć się pochlebione uwagą, a co za tym idzie być zainteresowanymi budowaniem relacji, co następnie może skutkować podzieleniem się informacjami lub podjęciem określonych działań.
3. Poczucie bliskości i zaangażowania: Im bardziej ofiara angażuje się w relację
z "kusicielem", tym bardziej prawdopodobnym jest, iż będzie podatna na manipulacje. Bliskość, zaangażowanie i poczucie „długu” mogą prowadzić do sytuacji, w której ofiara jest skłonna podjąć działania, których normalnie by nie podjęła.
4. Wzajemność: Zasada wzajemności jest silnym motywatorem ludzkiego zachowania. jeżeli "kusiciele" oferują swoim ofiarom prezenty, uwagę, czy komplementy, ofiary mogą czuć się zobowiązane do odwzajemnienia tych gestów. To może prowadzić do sytuacji, w których ofiary udostępniają informacje lub podejmują działania, które są korzystne dla "kusiciela".
Podsumowując, technika "Honey Trap" wykorzystuje wiele różnych aspektów psychologii ludzkiej, aby skłonić ofiary do ujawnienia informacji lub podjęcia działań, które są korzystne dla osoby lub organizacji sterującej "kusicielem". Jest to skomplikowany
i wielowymiarowy proces, który wymaga zrozumienia i wykorzystania różnych elementów ludzkiego zachowania i reakcji emocjonalnych.
IV. PRZYKŁADY ZASTOSOWANIA
Poniżej załączam kilka znanych przykładów wykorzystania omawianej metody w celu osiągania określonych celów, w tym przypadku stricte wywiadowczych.
1. Mata Hari (1) - była znaną tancerką i kurtyzaną z początku XX wieku, która została oskarżona o szpiegostwo dla Niemiec podczas I wojny światowej. Używając swojej atrakcyjności i uroku, zdołała zdobyć zaufanie wielu wysoko postawionych mężczyzn i uzyskać dostęp do informacji, które mogły być użyte do szpiegostwa.
2.
Anna Chapman (2)- była rosyjską szpieginią, która została aresztowana w USA
w 2010 roku. Używając swojej atrakcyjności i uroku, zdobyła zaufanie wielu osób
w amerykańskim społeczeństwie i biznesie.
3. Operacja "Romeo" Stasi (3)- w latach 50. i 60. XX wieku, wschodnioniemieckie służby bezpieczeństwa przeprowadziły operację znaną jako "Romeo". Mężczyźni zostali wyszkoleni, aby uwodzić zachodnioniemieckie sekretarki i zdobywać informacje.
V. PODSUMOWANIE
"Honey Trap" to potężna i skomplikowana technika socjotechniczna, która wykorzystuje atrakcyjność, zaufanie i manipulację do zdobycia poufnych informacji lub skłonienia ofiar do podjęcia konkretnych działań. Wykorzystuje do tego złożoność ludzkiej psychiki, w tym skłonność do nadawania pozytywnych cech osobie atrakcyjnej, reakcje na flirt
i zainteresowanie, poczucie bliskości i zaangażowania oraz zasadę wzajemności.
Pułapka miodowa była stosowana przez wiele lat w różnych kontekstach, od szpiegostwa
i wywiadu, po cyberprzestępstwo i wszelkiego rodzaju oszustwa. W przypadkach takich jak Mata Hari, czy Anna Chapman, zobaczyliśmy jak skuteczna może być.
Podsumowując, "Honey Trap" jest skomplikowaną i wielowymiarową techniką socjotechniczną, która wykorzystuje wiele aspektów ludzkiego zachowania i reakcji emocjonalnych. Jest to technika, której wszyscy powinniśmy być świadomi, zarówno ze względu na jej potencjalną skuteczność, jak i ryzyko nadużyć.
Autor: Michał Szpot
Bibliografia:
1. Vibhuti Sanchala, From Mata Hari to Markus Wolf: A look at how honey traps are used in espionage, 20.11.2022 r.,Firstpost, źródło:https://www.firstpost.com/world/from-mata-hari-to-markus-wolf-a-look-at-how-honey-traps-are-used-in-espionage-11661991.html
2. Grace Wyler, FBI: Russian Honey Trap Anna Chapman Was 'Close' To Seducing An Obama Cabinet Official, INSIDER, 03.04.2012 r., źródło: https://www.businessinsider.com/fbi-russian-honey-trap-anna-chapman-was-close-to-seducing-an-obama-cabinet-official-2012-4?IR=T
3. C. S. Voll, Sex Espionage: The World of Stasi Romeos, 16.09.2020 r., MEDIUM, źródło: https://medium.com/@csvoll/sex-espionage-the-world-of-stasi-romeos-c016012143eb
