Wielkie zautomatyzowane ramiona do przenoszenia palet, roboty przypominające domowe odkurzacze czy maszyna, potrafiąca nakleić etykietę na niemal każdym przedmiocie. To tylko niektóre z innowacji technologicznych rozwijanych przez firmę Amazon w swoim sekretnym centrum, które miałem okazję zobaczyć od środka. Czy te innowacje to coś więcej niż sposób na oszczędności wielkiej korporacji?
Kiedy myślimy o marce Amazon, do głowy przychodzą nam prawdopodobnie tysiące ludzi, ciężko pracujących na taśmach w zakładach na całym świecie, w tym w Polsce. Amazon to jednak także gigant technologii, który inwestuje ogromne kwoty, aby rozwijać sztuczną inteligencję, innowacje i procesy. Mogłem się o tym przekonać na własne oczy, w czasie wizyty w Europejskim Laboratorium Innowacji Amazon w Vercelli na północy Włoch.
Pola ryżowe, panorama Alp i sekretne innowacje Amazona
Rejon Vercelli na północy Włoch, kiedyś słynął z uprawy ryżu. Dziś, pomiędzy polami, stoi budynek, w którym naukowcy i inżynierzy rozwijają i testują nowe technologie z widokiem na Alpy na horyzoncie. To właśnie tu powstają innowacje w dziedzinie robotyki i sztucznej inteligencji, które zmieniają oblicze pracy w Amazon.
Utworzone w 2017 r. Europejskie Laboratorium Innowacji to międzynarodowy ośrodek innowacji, w którym zespół naukowców i inżynierów z całego świata opracowuje i testuje rozwiązania mające skuteczniej wspomagać pracowników i obsługiwać klientów Amazon. Zespół powstał w 2019 r., a do końca tego roku zainstaluje w europejskich centrach logistyki Amazon już ponad tysiąc nowych rozwiązań.
Tylko w 2024 r. Amazon planuje wprowadzić w swoich centrach w Europie 120 nowych rozwiązań w obszarze automatyki. W Polsce, innowacyjne rozwiązania automatyki zaprojektowane w Vercelli, działają już w trzech z dziesięciu centrów dystrybucyjnych. Z czasem ta liczba może się zwiększyć.
Amazon na całego wszedł w rewolucję przemysłową
Centum Innowacji Amazon to nic innego, jak odpowiedź na realne potrzeby i możliwości rynku. Eksperci już od lat mówią o trendzie nazywanym „Przemysł 4.0” , czyli o czwartej rewolucji przemysłowej. Pod tym określeniem kryje się idea tworzenia inteligentnych fabryk, pełnych maszyn, sztucznej inteligencji, systemów często połączonych w chmurze, które ze sobą współpracują, mając wspierać pracujących tam ludzi.
Takie innowacje mogą przynieść wiele oszczędności korporacjom, ale mają też wymierne korzyści dla samych pracowników: zwiększanie bezpieczeństwa, poprawę warunków czy stabilności pracy oraz oszczędności ekologiczne. Żeby nie być gołosłownym – według danych Amazona, dzięki rozwojowi innowacji w ich centrach dystrybucyjnych, w latach 2019-2023 udało się ograniczyć liczbę wypadków przy pracy powodujących przynajmniej jeden dzień zwolnienia lekarskiego o 60 proc.
Rozwój robotów i algorytmów sprawił, iż przeciętny pracownik Amazona, ma o o 18 proc. rzadziej poruszać się w zakresie ruchów niewygodnych dla człowieka, takich jak zginanie się po produkt czy dalekie sięganie. Do tego, ponad 50 proc. przesyłek wychodzących z centrów Amazon w Europie ma mniejsze, podlegające recyklingowi opakowania lub choćby są wysyłane bez żadnego dodatkowego opakowania. To tylko kilka z wielu faktów, które przytoczyli przedstawiciele Amazon.
Innowacje Amazon w praktyce. Tak pakują nasze paczki
Przejdźmy jednak do praktyki. Oto najciekawsze innowacje technologiczne, jakie w ostatnich latach powstały w laboratoriach Amazon i jakie mogłem zobaczyć na własne oczy w Vercelli.
Uniwersalna metkownica naklei etykietę na każde opakowanie
Podczas wizyty we włoskim zakładzie Amazon, po raz pierwszy publicznie pokazano najnowsze dziecko giganta: uniwersalną metkownicę automatyczną (Universal Robotic Labeler, URL). Brzmi mało fancy, ale to naprawdę coś dużego – fizycznie i pod względem możliwości.
Skrót URL przywodzi na myśl adres strony www i w pewnym sensie ta maszyna również nadaje taki adres, tyle iż fizyczny. URL to robot, który umożliwia szybkie naklejanie etykiet na wszelkiego typu produktach o nieregularnym kształcie. Do tej pory było to możliwe tylko na opakowaniach o regularnym kształcie i płaskiej powierzchni, np. kwadratowym kartonie. Nowe urządzenie poradzi sobie praktycznie z każdym opakowaniem. Dzięki temu umożliwia ona użycie mniejszych etykiet, a tym samym ograniczenie rozmiarów opakowania.
Poza tym, pozwala na umieszczanie etykiet na torbach papierowych, a choćby bezpośrednio na produktach. Dzięki temu można je wysyłać w oryginalnym opakowaniu bez dodatkowego pudełka, zmniejszając ilość odpadów i materiałów do recyklingu. Jak podkreślają przedstawiciele Amazona, klienci będą mieć wybór: czy chcą wysyłki „na golasa” czy w dedykowanym, osobnym opakowaniu. Ma to sens, bo paczka paczce nie równa – czasem zamawiamy coś wartościowego na prezent i nie potrzebujemy opakowania w nienaruszonym stanie.
Uniwersalny sorter towarów dzieli i rządzi
Kolejne urządzenie, które miałem okazję zobaczyć, to uniwersalny sorter towarów, czyli maszyna do kierowania produktów do odpowiednich miejsc wysyłki. Po wprowadzeniu towaru, system za pośrednictwem rozwiązania bezprzewodowego steruje przenośnikami zwanymi „iBOTami”, które transportują produkty w różnych kierunkach do pojemników przypisanych do punktu końcowego wysyłki. W wyniku tego procesu każdy przedmiot trafia do adekwatnego pojemnika.
Dzięki inteligentnym rozwiązaniom minimalizuje obciążenie fizyczne pracowników, a tym samym zwiększa ich bezpieczeństwo. Ponadto sorter dobrze wykorzystuje przestrzeń – na niewielkiej powierzchni może obsłużyć do 40 różnych pojemników kierowanych do 40 lokalizacji.
Automatyczny podnośnik pojemników dźwiga za trzech…
Dopełnieniem uniwersalnego sortera towarów (UIS) jest automatyczny podnośnik pojemników (Automated Tote Retriever, ATR) – wspólnie optymalizują one procesy oraz zwiększają bezpieczeństwo i ergonomię pracy. Wózek wahadłowy zsynchronizowany z UIS przemierza tor wzdłuż ściany sortera, oczekując na powiadomienie o wypełnieniu pojemnika.
Kiedy je otrzyma, kieruje się w stronę pełnego pojemnika i specjalnym chwytakiem wymienia go na pusty. Następnie UIS wznawia dostawę towaru do danej lokalizacji, powtarzając cały proces nieprzerwanie. Automatyzując wymianę pojemników, ATR odciąża pracowników, usprawniając pracę i zwiększając jej ergonomiczność, a tym samym jej wydajność.
… a sorter workowy grupuje i przygotowuje paczki
Nazwa matrycowy sorter workowy (Bag Containerization Matrix Sorter, BCMS) nie brzmi dobrze, ale maszyna robi swoją robotę. Urządzenie identyfikuje i grupuje paczki skierowane do tego samego miejsca docelowego w centrach logistycznych Amazon. System przyporządkowuje paczki do worków transportowych przygotowanych do dostawy ostatniej mili, co pozwala uniknąć powtórnej obsługi jednej przesyłki w centrum logistycznym i centrum sortowania, a to z kolei zwiększa wydajność operacyjną i odciąża fizycznie pracowników.
Samojezdny wózek transportowy tańczy z pojemnikami
Największe wrażenie zrobiła na mnie gromadka uroczych, niebieskich robotów, które przypominają przerośnięte odkurzacze autonomiczne znane z naszych mieszkań. Ich przeznaczenie jest jednak zupełnie inne.
Samojezdny wózek transportowy (Automated Guided Cart, AGC), bo o nim mowa, to płaski, autonomiczny robot, który wjeżdża pod stosy pustych pojemników i samoczynnie rozwozi je po terenie centrum logistycznego. Mówiąc prościej – sprawia, iż to towary przyjeżdżają do pracowników, a nie pracownicy muszą chodzić i zbierać towary do spakowania, przenosząc je na duże odległości.
Robot porusza się po centrum samodzielnie, odczytując dzięki czujników w podstawie taśmę magnetyczną rozmieszczoną na podłodze. Z kolei skanery pozwalają mu na bieżąco monitorować otoczenie, dzięki czemu w przypadku wykrycia osoby lub przeszkody może zwolnić lub całkowicie się zatrzymać i odczekać, aż trasa stanie się przejezdna. Wystarczy, aby pracownik zbliżył się do robota na odległość mniejszą niż 2 m, aby wszystkie urządzenia w pobliżu nagle zamarły.
Dwa wielkie ramiona imponują mocą i technologią
Następna maszyna to świetny przykład urządzenia, które nie tylko wyręcza pracowników w powtarzalnych czynnościach, ale jeszcze dba o porządek wśród paczek. Flat Sorter Robotic Induct (FSRI) pilnuje, aby paczki przemieszczały się po centrum logistycznym w sposób płynny i zorganizowany. Jego inteligentne czujniki wizyjne umożliwiają łatwą lokalizację paczek na taśmie, a mechaniczne ramię podnosi je i przekazuje dalej. Co ciekawe, „ręka” robota jest wyposażona w przyssawki, dzięki którym sprawnie chwyta wszelkiego rodzaju przesyłki.
Zaraz obok stała druga, nieco podobna maszyna, która ma za zadanie precyzyjnie układać pojemniki na paletach, ułożonych jedna na drugiej. Zautomatyzowany paletyzator pojemników (RTP) jest wyposażony w dwa zsynchronizowane ramiona. Jedno ramię ładuje po trzy lub cztery kondygnacje pojemników na paletę, a drugie umieszcza na niej drugą, tworząc jednostkę ładunkową.
Następnie RTP zabezpiecza całość pasami i nakleja etykietę wysyłkową, po czym pracownik może bezpiecznie przenieść podwójną paletę do przyczepy, która później trafi do doku załadunkowego.
Zautomatyzowane technologie pakowania Amazon dbają o oszczędności papieru
Na sam koniec zostały maszyny do automatycznego pakowania produktów w opakowania dopasowane do danego przedmiotu. Specjalna maszyna najpierw skanuje przedmiot, oblicza ilość papieru potrzebną do zabezpieczenia produktu, po czym przechodzi do pakowania w dopasowane i elastyczne torby papierowe.
Ostatnim krokiem jest zamknięcie torby techniką zgrzewu, ograniczając niewykorzystaną przestrzeń do minimum. Jak zapewnia Amazon, torby papierowe wykorzystywane przez Amazon są do 90 proc. lżejsze od pudełek tekturowych podobnych rozmiarów.
Czy innowacje i AI zabiorą nam pracę? Amazon uważa inaczej
Możliwość zobaczenia najnowszych technologii na własne oczy była dla techgeeka, jak ja, ciekawym przeżyciem. Przypuszczam jednak, iż większość z was, przede wszystkim zastanawia się, czy pokazane tu rozwiązania przyniosą więcej korzyści niż szkody. Mówiąc prościej: czy roboty i AI nie zabiorą nam pracy? Słynny „chłopski rozum” od razy podpowiada, iż tak. I to szybciej, niż się spodziewamy. Przedstawiciele Amazona, eksperci innych firm, jak i wielu autorów raportów z różnych instytucji badawczych, mają na ten temat nieco inne zdanie.
Na koniec tego roku kwota, jaką w ostatnich pięciu latach przeznaczyliśmy na wdrożenie ponad tysiąca systemów zrobotyzowanych w naszych centrach logistycznych w Europie, przekroczy 700 mln euro. Ponadto nowe technologie w ostatnich dziesięciu latach przyczyniły się do powstania 50 tys. nowych miejsc pracy w naszych obiektach na kontynencie.
Stefano La Rovere, dyrektor działu Global Robotics – Mechatronics & Sustainable Packaging w Amazon.Przemysł 4.0 ma nie tylko ułatwiać życie pracownikom, ale też generować zapotrzebowania na zupełnie nowe stanowiska pracy, których do tej pory nie było. Według założeń, ma ułatwiać, usprawniać, ulepszać sposób pracy, a nie ją zabierać. Ma umożliwiać rozwój pracowników do bardziej zaawansowanych stanowisk. Umożliwiać, a często wręcz zmuszać. I tu niektórzy mogą poczuć pewne niebezpieczeństwo.
Według raportu IBM, w ciągu najbliższych trzech lat wprowadzenie sztucznej inteligencji i automatyzacji będzie wymagało od 40 proc. siły roboczej na świecie podniesienia swoich umiejętności, aby dostosować się do nowej rzeczywistości. Globalnie to aż 1,4 miliarda ludzi.
Eksperci Światowego Forum Ekonomicznego szacują, iż do 2025 r. 85 mln miejsc pracy na całym świecie zostanie utraconych na rzecz sztucznej inteligencji. Jednak, jak wynika z raportu „The Future of Jobs Report 2020„, nowe technologie utworzą 97 mln nowych miejsc pracy w ciągu najbliższych kilku lat. Bilans jest zatem na plus.
Jestem oczywiście bardzo ostrożny przy podawaniu tego typu szacunkowych liczb, ponieważ trudno jest przewidzieć zmiany na większą skalę, w tak dynamicznie zmieniającym się środowisku. Widać tu jednak pewien wyraźny trend, który przekłada się na wiele różnych branż.
Jeśli zatem ktoś zapyta mnie, czy AI zabierz pracę, odpowiem: tak, może zabrać, ale tylko niektórym i w zamian zaoferuje coś innego.
