Polski rząd zmienia zdanie ws. IDEAS NCBR. Ewidentnie – pod naciskiem środowisk entuzjastów i badaczy AI. Profesor Piotr Sankowski, twórca i wieloletni szef IDEAS NCBR stanie na czele instytutu badawczego IDEAS. Instytut to inna formuła niż spółka z o.o., jaką jest obecny ośrodek badań nad AI. Nie będzie więc chodziło o wypracowywanie zysków, tylko o badania naukowe. Głównym zarzutem wobec dotychczasowego ośrodka było to, iż IDEAS NCBR nie wykazał zysków za 2023 r., za to miał stratę niemal 29 mln zł.
Przekształcenie IDEAS NCBR w instytut badawczy od 1 stycznia 2025 r. ogłosili na konferencji prasowej szefowie dwóch resortów. Wicepremier i minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski oraz minister nauki i szkolnictwa wyższego Dariusz Wieczorek. To drugie ministerstwo nadzoruje spółkę, a resort cyfryzacji odpowiedzialny jest za rozwój nowych technologii w naszym kraju.
Rzadko kiedy zmiany w ośrodkach naukowo-badawczych mają taki oddźwięk w mediach i w mediach społecznościowych jak zmiana na stanowisku szefa IDEAS NCBR. W wyniku konkursu zorganizowanego przez radę nadzorczą, szefem IDEAS NCBR, czołowego polskiego ośrodka badań nad AI, został bliżej nieznany w środowisku badaczy AI Grzegorz Borowik. Przepadł drugi z kandydatów, założyciel i szef ośrodka Piotr Sankowski, który w efekcie złożył wypowiedzenie z pracy w spółce.
Jak już pisaliśmy, Borowik ma, według Google Scholar, niemal czterokrotnie mniej cytowań w ogóle, ma też niemal pięciokrotnie mniej cytowań w ostatnich 5 latach niż profesor Sankowski. Ministerstwo podało, iż wybór Borowika na stanowisku był jednogłośny, ale nie podała kryteriów konkursu.
Sankowski przekształci IDEAS NCBR w instytut badawczy
Po tygodniu bardzo żywiołowej krytyki decyzji rady nadzorczej IDEAS NCBR, po wysłaniu kilku listów do premiera i zainteresowanych ministrów, które zostały podpisane przez setki naukowców, resort nauki uznał, iż prof. Sankowski powinien dalej powinien koordynować pracami, ale już nie jako prezes. Jak powiedział minister Wieczorek: „wypowiedzenie można złożyć i wycofać.”
Nieco więcej dowiedzieliśmy się na wspólnej konferencji ministrów Gawkowskiego i Wieczorka z profesorem Sankowskim. Udziałowcami spółki staną się wyższe uczelnie i ten proces powinien zakończyć się do końca tego roku. Następnie spółka ma zostać przekształcona w instytut badawczy, którym będzie kierował Sankowski.
Jak zapewniał wicepremier Gawkowski, finansowanie dla IDEAS NCBR w latach 2024-2025 nie spadnie, a prawdopodobnie choćby wzrośnie.
Straty w spółce rozwijającej AI?
Skąd wzięła się niechęć Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego do przedłużenia prezesury prof. Sankowskiego? Z komunikacji ministerstwa wynika, iż miało chodzić głównie o sprawy finansowe. Wiceminister Maciej Gdula zapowiadał opublikowanie wyników audytu w spółce. Samo ministerstwo pisało o tym, iż IDEAS NCBR przynosiła straty w wysokości niemal 29 mln zł. Te straty były jednak od początku zakładane. Spółka nie miała w planach szybkiego przynoszenia zysków.
„Wieloletni plan działań zakładał, iż spółka przynosi straty. To nie jest tak, iż przychody z działalności naukowej, czy takiej badawczej pojawiają się po trzech latach” – tłumaczył w Polsacie prof. Sankowski.
Czy ma rację? No cóż, spójrzmy na najbardziej chyba znaną spółkę AI na świecie, OpenAI. Według doniesień mediów z ostatnich dni, spółka informowała swoich inwestorów, iż w tym roku poniesie stratę w wysokości 5 mld dolarów. Miliardów, nie milionów.
A OpenAI założono w 2015 roku. IDEAS NCBR powstało 6 lat później. I nie dostało miliardów dolarów na rozwój – jak OpenAI dostało od Microsoftu.
Źródło zdjęcia: Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego
