Sprawozdanie na temat stanu cyfrowej dekady w 2025 r.

Komisja Europejska opublikowała kolejne sprawozdanie dotyczące realizacji założeń programu polityki „Droga ku Cyfrowej Dekadzie” do 2030. Dokument przedstawia postępy państw członkowskich w zakresie transformacji cyfrowej. Tegoroczny raport dla Polski prezentuje zarówno osiągnięcia, jak i wyzwania, które wciąż kształtują krajowy ekosystem cyfrowy. Sprawozdanie stanowi istotny punkt odniesienia dla instytucji publicznych, regulatorów i sektora prywatnego, pokazując, w jakim stopniu Polska zbliża się do celów wyznaczonych do osiagnięcia na 2030 rok.

Sprawozdanie pokazuje, iż Polska dysponuje stabilną i dobrze rozwiniętą infrastrukturą stacjonarnej łączności szerokopasmowej. Jednak przez cały czas mierzy się ze dość niskim poziomem kompetencji cyfrowych społeczeństwa oraz ograniczonym wykorzystaniem zaawansowanych technologii przez przedsiębiorstwa. Wśród kluczowych obszarów rozwoju znajdują się: cyberbezpieczeństwo, technologie przełomowe oraz budowa zdolności w zakresie produkcji półprzewodników.

Zaangażowanie Polski w realizację Cyfrowej Dekady UE określono jako umiarkowany. Polska wyznaczyła 14 krajowych celów:

• pokrycie siecią o bardzo dużej przepustowości (VHCN),
• pokrycie światłowodem do lokalu (FTTP),
• pokrycie siecią 5G,
• węzły brzegowe (edge nodes),
• MŚP z co najmniej podstawową intensywnością cyfrową,
• wykorzystanie chmury obliczeniowej,
• wykorzystanie AI,
• analiza danych (data analytics),
• tzw. jednorożce (unicorns),
• osoby z podstawowymi umiejętnościami cyfrowymi,
• specjaliści ICT,
• usługi publiczne online dla obywateli,
• usługi publiczne online dla przedsiębiorstw,
• dostęp do e-zdrowia (e-Health),

z czego 71% z powyższych jest zgodnych z celami Unii Europejskiej na 2030 r. Postęp w realizacji tych celów wynosi 63% (bazując na analizie ośmiu wskaźników na rok 2024 r.). Polska wdrożyła ponad połowę zaleceń wydanych przez Komisję w 2024 r., wprowadzając nowe instrumenty mające wspierać politykę cyfrową.

Badanie Eurobarometr dotyczące „Cyfrowej Dekady” pokazuje z kolei, że:

• 78% Polaków uważa, iż cyfryzacja usług publicznych i prywatnych ułatwia codzienne życie,
• 84% Polaków uważa, iż przeciwdziałanie dezinformacji jest ważne,
• 84% Polaków wskazuje na potrzebę wspierania rozwoju europejskich przedsiębiorstw, aby mogły konkurować globalnie.

Transformacja cyfrowa

Zgodnie ze sprawozdaniem Polska posiada dobrze rozwiniętą infrastrukturą stacjonarnej łączności, jednak wdrażanie 5G opóźniło się z powodu późnej alokacji pasm pionierskich (aukcja na pasmo 3,4–3,8 GHz zakończyła się w grudniu 2023 r., a aukcję na pasmo 700 MHz zakończono w marcu 2025 r.)

W obszarze chmury obliczeniowej i gospodarki opartej na danych Polska rozwija własne inicjatywy, ale mimo tych działań, poziom wykorzystania rozwiązań chmurowych w przedsiębiorstwach pozostaje ograniczony. Według danych za 2024 r. 46,5% firm korzysta z rozwiązań chmurowych, podczas gdy unijny cel na 2023 r. wynosi 75%.

W obszarze technologii przełomowych odnotowana rosnąca dynamikę, jednak przez cały czas Polska znajduje się poniżej średniej UE w zakresie wdrażania zaawansowanych rozwiązań tego typu. W 2025 r. udostępniono polski model językowy dużej skali PLLuM (Polish Large Language Universal Model), który ma wspierać rozwój aplikacji AI w języku polskim. Polska jest również częścią konsorcjum tworzącego jedną z europejskich Fabryk AI, planuje utworzenie Krajowego Centrum AI oraz rozszerzenie programu grantowego GovTech Polska.

W obszarze technologii kwantowej i superkomputerów Polska jest członkiem EuroHPC Joint Undertaking – inicjatywie służącej budowie europejskiej infrastruktury superkomputerowej i wspieraniu badań oraz innowacji. W 2025 r. uruchomiono pierwszy polski komputer kwantowy, współfinansowany ze środków krajowych i unijny. Projekt obejmuje także budowę centrum badawczego, rozwój algorytmów kwantowych oraz szkolenia specjalistów. Polska bierze również udział w sieci European Quantum Communication Infrastructure (EuroQCI), która ma celu rozwój bezpiecznej komunikacji kwantowej w całej Unii Europejskiej oraz jest gospodarzem kilku węzłów obliczeniowych, m.in. w Poznaniu (PSNC) i Krakowie (ACK Cyfronet), które są częścią europejskiej sieci HPC, służąc nauce, administracji oraz sektorowi prywatnemu.

Wzmacnianie cyberbezpieczeństwa i odporności

Cyberbezpieczeństwo pozostaje jednym z najważniejszych priorytetów, obejmując m.in. rozwój krajowego systemu cyberbezpieczeństwa, wzmacnianie roli krajowych zespołów reagowania na incydenty (CSIRT), zwiększanie bezpieczeństwa infrastruktury krytycznej, budowanie świadomości społecznej, implementację Dyrektywy NIS 2 oraz wdrożenie Cyber Resilience Act.

Polska prowadzi spójną strategię w zakresie cyberbezpieczeństwa, której głównym dokumentem jest Strategia Cyberbezpieczeństwa na lata 2019–2024. Kolejna wersja strategii (na lata 2025-2029) jest na etapie konsultacji publicznych. Cele strategii obejmują:

• zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa systemów i sieci informatycznych,
• ochronę danych publicznych i prywatnych,
• budowanie świadomości społecznej w zakresie cyberbezpieczeństwa,
• wzmocnienie współpracy międzynarodowej,
• wspieranie sektora prywatnego i administracji w budowaniu odporności.

Ochrona infrastruktury krytycznej i odporność sektora publicznego

Ochrona infrastruktury krytycznej takich jak m.in. systemów energetycznych, transportowych, finansowych, zdrowotnych i telekomunikacyjnych jest jednym z najważniejszych priorytetów krajowej polityki bezpieczeństwa. Przykładem wsparcia sektora publicznego, wskazanym w sprawozdaniu, jest program „Cyberbezpieczny Samorząd”, którego celem jest podnoszenia bezpieczeństwa systemów IT w jednostkach samorządu terytorialnego. Program finansuje audyty, testy penetracyjne, szkolenia oraz wdrażanie podstawowych środków ochrony danych i reagowania na incydenty.

Wsparcie ekosystemów cyfrowych i innowacyjnych przedsiębiorstw

Jednym z celów Cyfrowej Dekady jest tworzenie środowiska sprzyjającego rozwojowi technologii, inwestycjom, przedsiębiorczości oraz współpracy między nauką a biznesem, przy jednoczesnym zapewnieniu zrównoważonego i odpornego wzrostu. Polska realizuje liczne działania w tym obszarze, m.in.:

1. Wspieranie cyfryzacji MŚP:
2. Sieć Krajowych Hubów Innowacji Cyfrowych (EDIH) – sieć ośrodków wspierających MŚP w przyjmowaniu technologii cyfrowych, oferujących szkolenia, doradztwo i testowanie rozwiązań;
3. Programy grantowe FENG (Fundusz Nowoczesnej Gospodarki) – wspierające inwestycje w automatyzację, AI, chmurę i robotykę;
4. Platforma Przemysłu Przyszłości – organizacja promująca cyfrową transformację przemysłu, w tym technologie Przemysłu 4.0.;
5. Krajowy System Usług dla MŚP (PARP) – zapewniający przedsiębiorcom doradztwo w zakresie innowacji, cyfryzacji i bezpieczeństwa cyfrowego.
6. Rozwoju start-upów i firm typu „scale-up”:
7. Polski Fundusz Rozwoju (PFR Ventures) – największy w regionie fundusz funduszy, inwestujący w kapitał wysokiego ryzyka;
8. NASK i GovTech Polska – inicjatywy wspierające wdrożenia start-upów technologicznych w sektorze publicznym;
9. Program Start in Poland – obejmujący m.in. akceleratory i granty na skalowanie działalności;
10. Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) – finansujące projekty badawczo-rozwojowe w obszarze nowych technologii.
11. Budowa ekosystemów innowacji cyfrowych:
12. Platforma Przemysłu Przyszłości (PPP) – wspierająca wdrażanie technologii Przemysłu 4.0 i rozwój kompetencji w firmach produkcyjnych;
13. Klastry cyfrowe – umożliwiające współpracę firm i ośrodków badawczych;
14. Programy badawczo-rozwojowe (B+R) finansowane przez NCBR i PARP.
15. Wzmocnieniu dostępu do finansowania;
16. Integracja krajowych strategii z europejskimi inicjatywami.

Współpraca międzynarodowa

Polska aktywnie uczestniczy w europejskich strukturach cyberbezpieczeństwa, takich jak: ENISA, EU-CyCLONe, CSIRT Network czy NATO, a także w inicjatywach regionalnych (Trójmorze, V4). Ponadto w 2024 r. Polska była gospodarzem ćwiczeń Cyber Europe 2024, w których uczestniczyło ponad 30 państw oraz kilkaset instytucji publicznych i prywatnych.

Kompetencje cyfrowe społeczeństwa

Zgodnie z danymi z 2024 r. ok. 45% dorosłych Polaków posiada co najmniej podstawowe umiejętności cyfrowe, przy czym średnia UE wynosi 55%, a zaledwie 4,5 % pracujących to specjaliści IT (cel UE to 10%). Natomiast udział kobiet w zawodach cyfrowych wynosi 20% i jest zbliżony do średniej unijnej, ale wciąż jest to niski wynik.

Największe braki kompetencji cyfrowych dotyczą osób starszych, mieszkańców obszarów wiejskich, osób o niższym wykształceniu oraz osób z niepełnosprawnościami. Jednocześnie Polska boryka się z niedoborem specjalistów IT, co ogranicza możliwości cyfryzacji przedsiębiorstw, wdrażania zaawansowanych technologii oraz skutecznej ochrony przed cyberatakami. Aby wyrównywać poziom kompetencji cyfrowych wśród obywateli Polska wdraża wile inicjatyw krajowych i regionalnych, takie jak: Program Kompetencje Cyfrowe 2030, Akademia Cyfrowego Obywatela (NASK), Latarnicy Cyfrowi 2025, Szkoła z klasą cyfrową czy kursy e-Senior skierowane do osób starszych.

Jednocześnie Polska jest jednym z liderów w regionie Europy Środkowo-Wschodniej w zakresie cyfryzacji usług publicznych. Najpopularniejsze rozwiązania to: Portal GOV.pl, Profil Zaufany, mObywatel, eUAP, Internetowe konto Pacjenta oraz elektroniczne rejestry publiczne. Celem państwa jest osiągnięcie pełnej cyfryzacji usług publicznych do 2030 r., zgodnie z założeniami programu „Digital by Default”.

Cyfrowa transformacja wspierająca zielony rozwój

W najbliższych latach Polska zamierza rozwijać koncepcję „cyfrowej ekologii” promując wykorzystanie technologii cyfrowych do monitorowania i ograniczania wpływu działalności gospodarczej na środowisko.

Projekt Strategii Cyfryzacji Polski do 2035 r. przewiduje rozwój sektora tzw. zielonych technologii cyfrowych (Green ICT), redukcję śladu węglowego w sektorze IT i telekomunikacyjnym, promowanie gospodarki opartej na danych w ochronie środowiska, wykorzystanie AI i Internetu Rzeczy (IoT) do zarządzania zasobami naturalnymi oraz rozwój zielonych kompetencji w sektorze cyfrowym.

Jednocześnie przewidywany jest znaczny wzrost wykorzystania energii w sektorze cyfrowym, dotyczy to zwłaszcza ok. 130 centrów danych, które w 2024 roku zużyły ponad 1,3% krajowego zapotrzebowania na energię elektryczną. W odpowiedzi polski rząd planuje wprowadzenie standardów efektywności energetycznej dla centrów danych, zwiększenie wykorzystywania energii odnawialnej i chłodzenia pasywnego. Zakłada także rozwój centrów danych o zasięgu regionalnym oraz wdrożenie systemów monitorowania i raportowania zużycia energii w sektorze ICT.

Polska jest również uczestnikiem inicjatywy Climate Neutral Data Centres Pact, której celem jest osiągnięcie neutralności klimatycznej przez centra danych w Unii Europejskiej do 2030 r. Ponadto Polska wdraża inicjatywy promujące wykorzystanie technologii cyfrowych do ochrony środowiska, w tym rozwiązania typu Smart City w miastach i Smart Villages na obszarach wiejskich.

Finansowanie i projekty cyfrowe

Na projekty cyfrowe w 2024 roku Polska przeznaczyła 7,5 mld EUR z Krajowego Planu Odbudowy (21% budżetu) oraz 5,7 mld EUR z polityki spójności 2021-2027 (8% budżetu). Inwestycje te mają na celu wspieranie modernizacji infrastruktury cyfrowej, podnoszenie kompetencji społeczeństwa oraz rozwój innowacyjnych technologii w sektorze publicznym i prywatnym. Równolegle wprowadzono nowe instrumenty finansowe ukierunkowane na wzmacnianie cyfrowej transformacji przedsiębiorstw. Wśród nich znajdują się:

• pożyczki na transformację cyfrową dla MŚP,
• kredyty technologiczne z gwarancją Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK),
• fundusze zalążkowe i akceleracyjne wspierające start-upy,
• ulgi podatkowe promujące inwestycje.

Instrumenty te mają ułatwić firmom wdrażanie nowych technologii, zwiększać ich konkurencyjność oraz przyspieszać adaptację rozwiązań cyfrowych.

W zakresie polityki wsparcia, Polska realizuje szereg programów umożliwiających rozwój cyfrowych kompetencji i innowacyjnych rozwiązań. Obejmują one programy regionalne wspierające innowacje w ramach wszystkich 16 województw, Digital Innovation Hubs współfinansowane z programu Cyfrowa Europa (DEP) oraz krajowy system edukacji cyfrowej dla przedsiębiorców, obejmujący kursy, certyfikacje, szkolenia e-learningowe.

Polska angażuje się również w inicjatywy i konsorcja na poziomie europejskim, wspierające rozwój technologii i danych, takie jak IPCEI ME/CT (mikroelektronika i technologie komunikacyjne), IPCEI CIS (infrastruktura chmurowa nowej generacji), GAIA-X (europejski system federacji danych i usług chmurowych), EDIC (European Digital Infrastructure Consortia), EuroHPC Joint Undertaking (wspólny projekt UE w zakresie superkomputerów) oraz Chips JU (inicjatywa w dziedzinie półprzewodników).

Europejska Deklaracja Praw i Zasad Cyfrowych

W zakresie wdrażania Europejskiej Deklaracji Praw i Zasad Cyfrowych Polska zidentyfikowała 62 inicjatywy krajowe wspierające wartości Deklaracji w pięciu obszarach: edukacja i umiejętności cyfrowe, usługi publiczne, bezpieczeństwo i ochrona danych, zrównoważony rozwój oraz równy dostęp i włączenie społeczne.

Rekomendacje Komisji dla Polski:

1. Umiejętności cyfrowe: zwiększenie atrakcyjności kierunków STEM w celu zachęcenia młodzieży do wyboru tych studiów i ścieżki kariery w ICT. Nasilenie działań skierowanych do grup o niższych kompetencjach cyfrowych (osoby starsze, mieszkańcy terenów wiejskich, osoby z niepełnosprawnościami).
2. Specjaliści ICT: wdrożenie programów zwiększających liczbę specjalistów ICT (szkolenia, przekwalifikowanie, systemy zachęt, pozyskiwanie ekspertów z zagranicy).
3. MŚP: przyśpieszenie cyfryzacji małych i średnich przedsiębiorstw poprzez ukierunkowane wsparcie oraz zwiększenie świadomości korzyści płynących z cyfryzacji.
4. Cyberbezpieczeństwo: kontynuowanie działań na rzecz wzmocnienia bezpieczeństwa cyfrowego sektora publicznego i prywatnego.
5. Sztuczna inteligencja: tworzenie przyjaznego ekosystemu AI. Wspieranie inwestycji publicznych i prywatnych, zwiększanie świadomości, dostęp do wiedzy i wykorzystania dostępnej mocy obliczeniowej oraz wdrażanie spójnych ram prawnych.
6. 5G: zachęcanie operatorów do przyspieszenia wdrożenia rdzeniowych sieci 5G stand-alone.
7. Zielone technologie: opracowanie systemu monitorowania i pomiaru redukcji emisji dzięki technologiom cyfrowym.
8. Rozwiązania chmurowe: promowanie wdrażania europejskich rozwiązań chmurowych wśród przedsiębiorstw.
9. Start-upy: poprawa warunków dla prowadzenia biznesu, ułatwienie dostępu do finansowania i wspieranie skalowania firm.
10. Półprzewodniki i innowacje cyfrowe: inwestowanie w rozwój i produkcję kluczowych technologii w obszarze cyfrowym i „deep tech”.

Źródło:

„Stan cyfrowej dekady” na 2025 r” – sprawozdanie krajowe Polska, Cyfrowa dekada 2025: Sprawozdania krajowe | Kształtowanie cyfrowej przyszłości Europy