Wikipedia, największa encyklopedia internetowa, notuje wyraźny spadek liczby odwiedzin. Według danych Wikimedia Foundation ruch na stronach uległ zmniejszeniu o 8% w porównaniu z analogicznymi miesiącami 2024 roku. Marshall Miller wskazuje dwa główne powody: rosnącą rolę sztucznej inteligencji w wyszukiwarkach oraz coraz większe znaczenie mediów społecznościowych jako źródła informacji. To zjawisko może mieć poważne konsekwencje dla przyszłości wolnej wiedzy w sieci.
AI podaje odpowiedzi zamiast Wikipedii
Jeszcze niedawno wpisanie pytania w Google niemal zawsze prowadziło do kliknięcia w link do Wikipedii. Dziś sytuacja wygląda inaczej. Wyszukiwarki coraz częściej prezentują gotowe podsumowania generowane przez sztuczną inteligencję, które bazują na treściach z Wikipedii, ale nie wymagają od użytkownika odwiedzenia samej strony.
Badania przeprowadzone w lipcu na grupie 900 dorosłych w USA wykazały, iż gdy w wynikach Google pojawia się podsumowanie AI, internauci są znacznie mniej skłonni do klikania w źródła. To poważny problem, bo Google.com pozostaje najczęściej odwiedzaną stroną świata, a Wikipedia od lat była jednym z jej największych beneficjentów.
Przykładowy „Przegląd od AI” / Źródło: mat. własny, GoogleDodatkowym wyzwaniem są boty – specjalne programy, które masowo pobierają treści z Wikipedii, udając ruch generowany przez ludzi. Jak podkreśla Marshall Miller z Wikimedia Foundation, te boty stają się coraz bardziej wyrafinowane i trudniejsze do wykrycia.
Nieuchronne kłopoty Wikipedii
Coraz większą konkurencją dla Wikipedii stają się media społecznościowe, które przejmują rolę podstawowego źródła informacji – zwłaszcza wśród młodszych pokoleń. Zamiast korzystać z otwartej sieci, użytkownicy wybierają krótkie, atrakcyjnie podane treści w aplikacjach społecznościowych, co sprawia, iż tradycyjne źródła, takie jak Wikipedia, tracą na znaczeniu. To zjawisko ma poważne konsekwencje, ponieważ encyklopedia opiera się na pracy wolontariuszy i wsparciu darczyńców.
Wikipedia, zdjęcie ilustracyjne / Źródło: mat. własny, WikipediaMniejsza liczba odwiedzin oznacza spadek widoczności, a w efekcie mniej osób gotowych do edytowania artykułów czy finansowego wspierania projektu. Marshall Miller z Wikimedia Foundation podkreśla, iż wyszukiwarki, chatboty AI i platformy społecznościowe, które korzystają z treści Wikipedii, powinny aktywnie zachęcać użytkowników do odwiedzania encyklopedii. W przeciwnym razie stabilność całego projektu może zostać zagrożona. Odbije się to nie tylko na samej Wikipedii, ale również na wielu narzędziach i aplikacjach, które bazują na jej danych.
Co dalej z wolną wiedzą? Smutna prawda
Wikipedia przez ponad dwie dekady była symbolem otwartego dostępu do wiedzy. Dziś jednak stoi przed jednym z największych wyzwań w swojej historii. jeżeli trend spadku ruchu się utrzyma, może to osłabić nie tylko samą encyklopedię, ale i całą ideę wolnej, wspólnej bazy wiedzy.
Cały ten problem Wikipedii pokazuje niestety smutną prawdę, której wielu ludzi przez cały czas nie dostrzega. Fakt korzystania z wiedzy generowanej przez AI nie jest zły sam w sobie. Złe jest to, iż coraz częściej brakuje weryfikacji tej wiedzy, a internauci bezrefleksyjnie przyjmują podane odpowiedzi.
Co gorsza, masowe korzystanie z chatbotów upośledza zdolność samodzielnego researchu i szukania informacji na własną rękę. Coraz więcej osób szuka dziś odpowiedzi w ChatGPT czy Gemini, zamiast samodzielnie weryfikować źródła. Ten brak krytycznego myślenia i utrata umiejętności researchu niepokoją.
Źródło: cnet.com / Zdjęcie otwierające: Canva, Wikimedia Foundation
