Dezinformacja, ataki na procesy polityczne i gospodarcze – Unia Europejska, w tym Polska, stają przed kluczowym wyzwaniem, jakim jest zabezpieczenie cyfrowej przyszłości. Jakie działania planuje podjąć polska prezydencja, by chronić społeczeństwa i gospodarki przed ingerencją wrażliwą na cyfrowe zagrożenia?
W świetle dynamicznych zmian technologicznych oraz rosnącej liczby cyberataków, zabezpieczenie cyfrowej przestrzeni publicznej i prywatnej staje się koniecznością. Polska, obejmując prezydencję w Radzie Unii Europejskiej w pierwszym półroczu 2025 roku, zamierza przyjąć na siebie rolę lidera w tej dziedzinie, co zapowiedzieli przedstawiciele rządu podczas Szczytu Cyfrowego IGF Polska 2024.
Priorytety polskiej prezydencji w Radzie UE
Wiceminister cyfryzacji Rafał Rosiński podkreśla, iż jednym z głównych celów polskiej prezydencji będzie cyberbezpieczeństwo. Wśród innych priorytetów wymienia również rozwój sztucznej inteligencji, nowoczesnych technologii, rynku telekomunikacyjnego, dyplomacji cyfrowej oraz współpracy transatlantyckiej. Polska chce zaprezentować całościowe podejście do zagadnień cyfrowych, stawiając na budowanie odporności wśród państw członkowskich.
Zaproponowano m.in. utworzenie Europejskiego Funduszu Cyberbezpieczeństwa, który pozwoliłby na skuteczniejszą koordynację działań w obliczu zagrożeń w cyberprzestrzeni. „Współpraca musi być spójna. Nie możemy patrzeć jedynie przez pryzmat pojedynczego kraju, ale również na to, co dzieje się poza granicami naszego państwa i na rosnące cyberataki” – zaznaczył Rosiński.
Skoordynowana walka z dezinformacją
Jednym z największych zagrożeń współczesnego świata jest dezinformacja, która osłabia spójność polityczną i społeczną. Polska planuje intensywnie wspierać działania mające na celu wzmocnienie odporności demokratycznych struktur Unii Europejskiej na manipulacje zewnętrzne.
Magdalena Sobkowiak-Czarnecka, wiceminister ds. UE, wskazuje, iż edukacja jest kluczowa w walce z dezinformacją. „To, iż coś widzisz w sieci, nie znaczy, iż to prawda. A przy takim wykorzystaniu sztucznej inteligencji za moment trudno będzie odróżnić prawdę od kłamstwa” – podkreśla w rozmowie z Gazetą Wyborczą.
Nowo powołana Rada ds. Odporności przy Ministerstwie Spraw Zagranicznych, która rozpocznie swoje działania w styczniu 2025 roku, będzie skupiać się na eliminowaniu dezinformacji oraz na edukacji obywatelskiej. Rada, złożona z ekspertów z organizacji pozarządowych, ma również wzmacniać psychologiczną odporność społeczeństwa na wrogie manipulacje.
Sztuczna inteligencja i wyzwania regulacyjne
Polska prezydencja w Radzie UE zamierza także odegrać kluczową rolę w dyskusji na temat regulacji sztucznej inteligencji (AI). Jednym z celów jest wprowadzenie projektu dyrektywy dotyczącej odpowiedzialności cywilnej związanej z wykorzystaniem AI.
Magdalena Sobkowiak-Czarnecka zauważa, iż opinie na temat regulacji w tej dziedzinie są podzielone: „Jedni w UE mówią: <<przez przeregulowanie prawne nie da się z nami pracować>>, a drudzy: <<dobrze, iż pierwsi regulujemy, bo tylko Unia jako całość postawi tamę big techom>>. Podczas polskiej prezydencji postaramy się wyłonić w dyskusji, gdzie leży prawda”.
Równocześnie Polska będzie wspierać rozwój kompetencji cyfrowych, co pozwoli na skuteczniejsze wdrażanie nowoczesnych technologii, a także ochronę praw obywateli w obliczu rozwoju AI. Zaplanowano również debaty dotyczące legislacji w obszarze wykorzystania sztucznej inteligencji w miejscu pracy, telepracy oraz prawa do odłączenia od środowiska cyfrowego.
Współpraca transatlantycka
Kluczowym elementem polskiej prezydencji będzie rozwój cyfrowej dyplomacji w ramach Unii Europejskiej oraz z partnerami transatlantyckimi, w szczególności ze Stanami Zjednoczonymi. Polska niedawno podpisała memorandum o współpracy z Departamentem Bezpieczeństwa Wewnętrznego USA w zakresie wymiany informacji oraz zapobiegania atakom ransomware. Wiceminister Rafał Rosiński zapewnił, iż zmiana władzy w Stanach Zjednoczonych nie wpłynie na kontynuację współpracy.
Dyplomacja cyfrowa będzie obejmować nie tylko kwestię cyberbezpieczeństwa, ale również etykę korzystania z internetu oraz wspólne standardy legislacyjne dotyczące ochrony danych. Polska chce również promować wzajemne relacje w ramach UE, stawiając na zacieśnianie współpracy między państwami członkowskimi.
Zdrowie psychiczne w erze cyfrowej
W programie polskiej prezydencji znalazły się także zagadnienia związane z ochroną zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w kontekście zagrożeń wynikających z korzystania z mediów społecznościowych.
Polska, jako pierwszy kraj w ramach prezydencji przeprowadzi debatę dotyczącą tych zagrożeń i włączy tę tematykę do konkluzji Rady.
Cyberbezpieczeństwo i kooperacja w cyfrowej Europie
Polska prezydencja w Radzie Unii Europejskiej zapowiada ambitne działania na rzecz wzmocnienia bezpieczeństwa cyfrowego, koncentrując się na rozwijaniu kompleksowego i horyzontalnego podejścia do cyberbezpieczeństwa. Wspieranie tego obszaru znalazło się na liście priorytetów Rady ds. Transportu, Telekomunikacji i Energii (TTE).
Kluczowym celem jest budowa odpornego, innowacyjnego i zrównoważonego ekosystemu cyfrowego, który nie tylko zwiększy ochronę obywateli i przedsiębiorstw, ale także będzie promować wartości, na których opiera się Unia Europejska.
W dokumencie programowym polskiej prezydencji podkreślono znaczenie działań mających na celu aktualizację i wzmocnienie ram koordynacji w sytuacjach kryzysowych w cyberprzestrzeni (tzw. Cyber Blueprint) oraz usprawnienie współpracy pomiędzy sferami cywilną i wojskową. Taka synergia ma najważniejsze znaczenie dla zbudowania spójnej i skutecznej obrony przed zagrożeniami cyfrowymi.
Szczególną uwagę poświęca się roli odpowiednio wykwalifikowanych specjalistów. „Podstawą sprawnego systemu cyberbezpieczeństwa są eksperci, którzy posiadają wiedzę i umiejętności niezbędne do zarządzania nowoczesnymi zagrożeniami. Dlatego Polska prezydencja rozpocznie dyskusję o najlepszych praktykach finansowania cyberbezpieczeństwa w państwach członkowskich” – podkreślono w jednym z komunikatów rządowych.
Dodatkowo prezydencja stworzy przestrzeń do rozmów nad nową strategią cyberbezpieczeństwa Unii Europejskiej, zależnie od propozycji Komisji Europejskiej.
Istotnym wyzwaniem będzie również uproszczenie systemu zgłaszania incydentów w cyberprzestrzeni. Propozycje zakładają rozwój jednego, zunifikowanego punktu kontaktowego, który w razie potrzeby mógłby być zintegrowany z systemem notyfikacji na podstawie regulacji RODO. Ponadto planowane są prace nad aktualizacją ram prawnych dla rynku telekomunikacyjnego w UE oraz nad kontynuacją reformy w tym sektorze, aby zapewnić bezpieczną i odporną infrastrukturę łączności.
Polska prezydencja zamierza także podkreślać konieczność ochrony praw użytkowników, co obejmuje zapewnienie prywatności w komunikacji elektronicznej, a także kontynuację dyskusji nad rewizją Programu Polityki Widma Radiowego. Nie zabraknie również rozmów na temat cyfrowego euro jako elementu nowoczesnej infrastruktury finansowej.
To półrocze będzie stanowić prawdziwe wyzwanie organizacyjne, a jednocześnie ogromną szansę dla Polski, aby odegrać kluczową rolę w wyznaczaniu kierunków europejskiej polityki cyfrowej. W obliczu nadchodzących działań związanych z regulacjami i cyberbezpieczeństwem wyraźnie widać, jak wiele pozostaje do zrobienia, zarówno na poziomie unijnym, jak i krajowym.
.jpeg)
