Komisja Europejska podpisała z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym (EBI) i Europejskim Funduszem Inwestycyjnym (EFI) memorandum, które ma wesprzeć powstawanie tzw. gigafabryk AI, czyli dużych centrów danych specjalizowanych w rozwoju i trenowaniu modeli sztucznej inteligencji. Celem inicjatywy jest stworzenie ram finansowych i doradczych, które umożliwią budowę kilku potężnych ośrodków obliczeniowych w różnych częściach kontynentu.
Europejski projekt na skalę przemysłową
Podpisane porozumienie określa zasady współpracy pomiędzy Komisją Europejską a grupą EBI, która obejmuje zarówno bank, jak i EFI. EBI będzie oceniał propozycje projektów pod względem technicznym i finansowym, a wybranym inwestycjom zapewni doradztwo i potencjalne finansowanie. W praktyce oznacza to, iż bank stanie się jednym z kluczowych partnerów w procesie selekcji lokalizacji i realizacji inwestycji.
Program „AI Gigafactories” został zapowiedziany w lutym 2025 roku i zakłada budowę od trzech do pięciu superkomputerowych klastrów, z których każdy będzie wyposażony w około 100 000 wyspecjalizowanych chipów AI. Mają one umożliwić trenowanie najbardziej złożonych modeli językowych i generatywnych. Choć szczegółowych parametrów technicznych jeszcze nie ujawniono, wiadomo, iż projekty mają obejmować zarówno infrastrukturę obliczeniową, jak i systemy chłodzenia oraz zasilania zoptymalizowane pod kątem efektywności energetycznej.
Finansowanie z funduszu InvestAI
„Gigafabryki” będą finansowane w ramach programu InvestAI, którego celem jest uruchomienie inwestycji o łącznej wartości 200 mld euro (około 209 mld USD). W tym pakiecie przewidziano także nowy fundusz w wysokości 20 mld euro, przeznaczony wyłącznie na rozwój europejskich centrów obliczeniowych AI.
Według danych Komisji, do końca czerwca 2025 roku napłynęło 76 zgłoszeń z 16 państw członkowskich, obejmujących łącznie 60 potencjalnych lokalizacji. Decyzja o wyborze miejsc, w których powstaną pierwsze „gigafabryki”, ma zapaść jeszcze w tym roku. Uruchomienie operacyjne planowane jest na 2028 rok.
Prezes EBI, Nadia Calviño, podkreśliła, iż bank wraz z Komisją „zacieśnia współpracę na rzecz wspierania rozwoju sztucznej inteligencji, uznając ją za najważniejszy motor innowacji i produktywności w Europie”.
Suwerenność technologiczna i wyścig o moc obliczeniową
Projekt unijnych gigafabryk to jeden z filarów strategii mającej wzmocnić niezależność Europy od infrastruktury amerykańskich i azjatyckich dostawców chmurowych. W ostatnich miesiącach zarówno Komisja Europejska, jak i poszczególne rządy państw członkowskich, w tym Francji, Niemiec i Włoch, zintensyfikowały działania na rzecz budowy własnych centrów danych i klastrów AI, które mogłyby wspierać krajowe modele językowe oraz badania nad generatywną sztuczną inteligencją.
Powstanie sieci unijnych gigafabryk AI może znacząco zwiększyć dostępność mocy obliczeniowej dla instytucji publicznych, uczelni i firm technologicznych w Europie. Ułatwi to także rozwój inicjatyw związanych z suwerennymi modelami językowymi oraz wykorzystaniem sztucznej inteligencji w administracji, przemyśle i sektorze medycznym.
