Polska, wspólnie z Estonią, Litwą i Łotwą oraz kluczowymi partnerami biznesowymi i naukowymi, złożyła do Komisji Europejskiej wniosek o budowę Baltic AI GigaFactory – największego centrum przetwarzania i rozwoju sztucznej inteligencji w regionie. Inicjatywa ma szansę zmienić oblicze innowacji technologicznych Europy Środkowo-Wschodniej, zapewniając suwerenność cyfrową i konkurencyjność w obszarze AI.
Polska na czele bałtyckiego projektu AI
Wspólny wniosek złożony przez Polskę, Estonię, Litwę, Łotwę oraz konsorcjum czołowych firm i instytutów naukowych zapoczątkowuje formalną procedurę ubiegania się o status projektu o szczególnym znaczeniu dla Unii Europejskiej. Polska pełni rolę lidera tego międzynarodowego przedsięwzięcia.
Baltic AI GigaFactory ma na celu stworzenie najnowocześniejszego centrum obliczeniowego w Polsce, które będzie rdzeniem innowacji dla państw bałtyckich. Projekt zakłada nie tylko udostępnienie infrastruktury o ogromnej mocy obliczeniowej, ale również rozwój polskich i bałtyckich modeli językowych, takich jak PLLuM czy Bielik, oraz integrację generatywnej AI z procesami administracyjnymi i biznesowymi. Inwestycja została pomyślana jako otwarta platforma współpracy, zapraszająca do udziału kolejne kraje członkowskie UE oraz podmioty komercyjne.
„Jestem dumny, iż Polska współtworzy koalicję państw i podmiotów na rzecz rozwoju AI. Stworzenie Baltic AI GigaFactory zapewni światowej klasy infrastrukturę obliczeniową dla badaczy, przedsiębiorców, przemysłu i obywateli z całego regionu” – podkreślił wiceminister cyfryzacji Dariusz Standerski.
Kluczowe założenia i finansowanie
Całkowity budżet projektu został oszacowany na 3 mld euro (ok. 13,1 mld złotych). Aż 65% tej kwoty ma pochodzić z sektora prywatnego, co świadczy o dużym zainteresowaniu biznesu. Infrastruktura Baltic AI GigaFactory ma zostać zlokalizowana w Polsce – w jednej lub maksymalnie dwóch lokalizacjach, gwarantujących wysoką dostępność, niskie opóźnienia oraz zasilanie w 100% zieloną energią. Projekt będzie wdrażany etapami, z naciskiem na efektywność energetyczną i zrównoważony rozwój.
Konsorcjum już dziś skupia czołowe polskie i zagraniczne firmy (m.in. Allegro, Beyond.pl, Cloudferro, Orange Polska, Skeleton Technologies, Synerise, Wirtualna Polska) oraz najważniejsze ośrodki naukowe, takie jak Cyfronet, PCSS, IDEAS NCBR, NASK PIB, a także uczelnie wyższe z Polski i państw bałtyckich.
„Każda większa inwestycja w Polsce, Litwie, Łotwie czy Estonii to inwestycja w bezpieczeństwo i siłę gospodarczą całego regionu bałtyckiego. Musimy działać jako jedna, zintegrowana przestrzeń – szybko, innowacyjnie i niezawodnie” – powiedział minister gospodarki i innowacji Litwy, Lukas Savickas.
Przełom dla innowacji i suwerenności cyfrowej regionu
Baltic AI GigaFactory ma odpowiadać na rosnące zapotrzebowanie na europejską infrastrukturę AI i konkurencyjność wobec światowych gigantów. Kluczowym elementem będzie wsparcie dla firm technologicznych, sektora publicznego oraz rozwój lokalnych kompetencji. Dzięki skalowalności centrum możliwe będzie trenowanie i wdrażanie zaawansowanych modeli AI na niespotykaną dotąd skalę w regionie, co przełoży się na wzrost innowacyjności i niezależności cyfrowej.
Projekt ma także wymiar geopolityczny – pozwali Europie Środkowo-Wschodniej zbudować własną, odporną na zagrożenia infrastrukturę cyfrową, a jednocześnie wzmacnia współpracę między państwami bałtyckimi.
