„Wstrząśnięty, nie zmieszany” — sprecyzował James Bond, zamawiając koktajl. Mniej więcej z tą samą sytuacją mamy do czynienia przy rozdzielaniu ról analityka biznesowego i analityka systemowego. Są one bliskie sobie i dopełniające się nawzajem, ale to mimo wszystko różne elementy tego samego koktajlu informatycznego.
Polina Zhlukta, System Analyst i Raman Stankevich, Product Owner z firmy SOFTSWISS w prosty sposób wyjaśnili różnicę pomiędzy tymi zawodami i powiedzieli, czego oczekuje się od takich specjalistów.
Jakie są podobieństwa i różnice między analitykami?
Obaj pracują nad jednym projektem, ale odpowiadają za różne jego aspekty. Różnica polega na tym, iż analityk biznesowy reprezentuje cele i wymagania biznesu: określa problem z punktu widzenia rozwoju, formułuje zadanie biznesowe. A analityk systemowy proponuje możliwe rozwiązania o wystarczającej głębi opracowania technicznego.
Niekiedy te role łączy w sobie jeden specjalista. Przy prostych projektach, w których bierze udział 2-7 programistów, dopuszcza się przekazanie funkcji analityka systemowego menedżerowi produktowemu jako osobie najbardziej zaangażowanej w produkt. Ale jeżeli projekt jest duży i skomplikowany, a połączenie funkcji zostało wymuszone poważnym brakiem pracowników, jest to prowizoryczne rozwiązanie. Najprawdopodobniej przynajmniej jedna połowa będzie źle funkcjonować: zgodność z zadaniami biznesowymi lub rozwiązania techniczne.
Przy prawidłowym podejściu do opracowania produktów IT analitycy są pełnowartościowymi i niezastąpionymi ogniwami jednego łańcucha. Proszę sobie wyobrazić taki łańcuch złożony z czterech ogniw: BIZNES-BIZNES ANALITYK-ANALITYK SYSTEMOWY-ROZWIĄZANIE TECHNICZNE. Tak, w opracowaniu produktu biorą udział także inni specjaliści, ale związek pomiędzy zamawiającym a gotowym rozwiązaniem wygląda właśnie w ten sposób.
Analitycy to profesjonalni „tłumacze”. Zamawiający mówi w języku biznesu. Personel techniczny — w języku kodu. Analitycy, którzy idealnie posługują się „swoim” językiem, powinni nieźle rozumieć także i ten drugi dialekt.
Przyjrzyjmy się temu dokładniej.
Co powinien wiedzieć i umieć analityk biznesowy?
Co robi
Analityk biznesowy włącza się do projektu na jego początkowym etapie. Nierzadko to on pomaga zamawiającemu sformułować zadanie, zobaczyć prawdziwe przyczyny problemów oraz sposoby ich rozwiązania. Potem formułuje cele biznesowe, które trzeba osiągnąć w rezultacie projektu lub w jego oddzielnej części.
W jakimś stopniu analityk biznesowy jest uniwersalnym specjalistą, który może w sposób pełnowartościowy zagłębić się w specyfice biznesu zarówno w logistyce, jak i w e-commerce oraz w start-upie medtech.
Oto uproszczony schemat pracy tego specjalisty:
- Bada potrzeby biznesowe zamawiającego;
- Określa sposoby rozwiązania zadań;
- Formułuje wymagania biznesowe w stosunku do przyszłych rozwiązań technicznych;
- Współpracuje z zamawiającym, analitykiem systemowym oraz z zespołem programistycznym, zestawiając interesy i potrzeby z technologiami i możliwościami.
Przykład
Użytkownicy z euforią korzystają z produktu SaaS zamawiającego w okresie próbnym. Liczba użytkowników rośnie, jednak ich konwersja w płatnych klientów jest minimalna. Po zakończeniu okresu próbnego użytkownicy zakładają nowe bezpłatne konta i tak w kółko. Co może w tej sytuacji zrobić analityk biznesowy?
Po pierwsze, może przeanalizować rynek i określić, czy cena produktu jest optymalna. Możliwe, iż jego metryka DAU/WAU/MAU przewyższa 50%, co jest oczywiście bardzo dobre, ale płacą ją pojedyncze osoby, dlatego, iż produkt jest bardzo drogi. Hipoteza: firma mogłaby więcej zarabiać na wolumenie sprzedaży, obniżając cenę. Można spróbować dodać tańsze taryfy, żeby już z ich pozycji, metodą „kija i marchewki”, przekonywać klientów do przejścia na droższe.
Po drugie, może zaproponować rozwiązania marketingowe w formie personalizacji, retargetingu, wiadomości in-app.
Po trzecie, może zaproponować ograniczenie możliwości powtórnej bezpłatnej rejestracji na poziomie technicznym. Jak można to zrobić, będzie określał już jego kolega — analityk systemowy.
Jakie umiejętności trzeba do tego mieć?
7 ważnych umiejętności analityka biznesowego
- Głęboko wnika w projekt, nie przyjmując początkowej wizji zamawiającego za prawdę objawioną.
- Odkrywa problemy biznesowe, możliwe rozwiązania i ścieżki rozwoju.
- Dokonuje oceny ryzyka.
- Posiada umiejętność prowadzenia negocjacji oraz rozwiniętą empatię.
- Określa wymagania biznesowe oraz wymagania użytkownika w stosunku do oprogramowania.
- Rozumie cykl tworzenia systemu i równoważy chęci i możliwości.
Co powinien wiedzieć i umieć analityk systemowy?
Co robi
Analityk systemowy przejmuje pałeczkę od analityka biznesowego. Jego głównym zadaniem jest połączenie potrzeb biznesu z rozwiązaniami technicznymi. Mówiąc prostymi słowami, przetłumaczyć je z języka konwersji, LTV i CTR na język QA, UX i kodu. Jak i przy każdym tłumaczeniu, bardzo ważne jest zachowanie kluczowych znaczeń.
Bez analityków systemowych nie można się obejść w projektach:
- z dużą liczbą integracji i składników systemu;
- z gwałtownie zmieniającymi się potrzebami biznesu;
- z licznym zespołem.
Schemat pracy tego specjalisty można opisać w ten sposób:
- Analizuje zadania biznesowe, sformułowane przez analityka biznesowego;
- Dzieli otrzymane od analityka biznesowego wymagania na funkcjonalne i niefunkcjonalne;
- Proponuje odpowiednie technologie i podejścia architektoniczne, które można wykorzystać podczas tworzenia oprogramowania;
- Stawia cel na opracowanie oprogramowania, ocenia zgodność rozwiązania z zadaniem technicznym.
Przykład
W dalszym ciągu analizujemy przypadek produktu SaaS, który ma problemy z konwersją użytkowników próbnych w płatnych klientów. Analityk systemowy otrzymał od swojego kolegi, analityka biznesowego ogólne specyfikacje do analizy i opracowania rozwiązania. Biorąc pod uwagę możliwości techniczne, budżet oraz terminy, powinien wybrać optymalne warianty ich realizacji.
Możliwe, iż nie będą one zgodne z życzeniem analityka biznesowego (to się też zdarza). jeżeli wewnętrzna dyskusja nie pomoże w osiągnięciu konsensusu, do dialogu przyłączy się zamawiający. To absolutnie normalny proces: wszystkie strony są zainteresowane tym, aby w maksymalnie efektywny sposób rozwiązać problem, a nie tylko napisać kod dla samego kodu.
Załóżmy, iż postanowiono popracować nad personalizacją marketingu i wprowadzeniem ograniczeń technicznych na powtórną rejestrację. Do wykonania pierwszego zadania być może trzeba będzie dopracować CRM i przystosować systemy analityki internetowej do pełniejszego i bardziej informatywnego zbierania danych klientów. Do drugiego — ustawić potwierdzenie przez sms i ograniczenia IP. Analityk systemowy powinien przekształcić to w zadanie techniczne, zrozumiałe dla menedżera projektu i zespołu programistycznego.
Jakie umiejętności trzeba do tego posiadać?
7 ważnych umiejętności analityka systemowego
- Dobrze orientuje się w różnych podejściach do opracowania systemu i w szablonach architektonicznych.
- Tłumaczy z języka biznesu na język techniczny.
- Umie świetnie stawiać zadania techniczne dotyczące opracowania i modernizacji rozwiązań technicznych.
- Wspaniale orientuje się w kwestiach analizy systemowej i bezpieczeństwa oprogramowania.
- Rozumie, jak działa SQL i co można zrobić z pomocą baz podbaz danych.
- Zna style integracji aplikacji: zasady brokerów wiadomości, API, magistrali itd.
- Umie się posługiwać narzędziami CASE (UML, BPMN i in.).
Podsumowanie
Podsumujmy, na czym polega różnica pomiędzy tymi zawodami.
Analityk biznesowy określa i formułuje wymagania zainteresowanych stron. Opisuje, CO trzeba robić. Zagłębia się w procesy biznesowe zamawiającego, razem z nim formułuje zadanie, przedstawia ją wszystkim stronom, analizuje, kontaktuje się ze stronami.
Analityk systemowy konkretyzuje to wszystko na poziomie technicznym, opisuje wymagania systemowe i na swoim poziomie uczestniczy w projektowaniu przyszłego produktu. Proponuje, JAK można to zrobić. Uzgadnia życzenia biznesowe z możliwościami technicznymi, monitoruje przebieg prac.
Analityk biznesowy i analityk systemowy często bywają ze sobą myleni, ponieważ pracują przy jednym projekcie i współpracują ze sobą, żeby ostatecznie rozwiązać problem klienta. Granica między nimi bywa niekiedy rozmyta, bo przecież ci analitycy pracują na styku dwóch dziedzin.
Swoje trzy grosze do zmieszania tych ról wniosło także podejście T-shaped skills, kiedy firma przygotowuje „uniwersalnych wojowników”, posiadających umiejętności ze zbliżonych dziedzin. Oprócz tego, w branży IT są także inne zawody ze słowem „analityk”: analityk procesów biznesowych, analityk danych, analityk UX, analityk bezpieczeństwa, analityk finansowy, web-analityk… Niekiedy choćby menedżer produktu bywa nazywany analitykiem produktu. Jednak są to zupełnie różni analitycy.
„Napraw mi robota kuchennego, przecież jesteś programistą!” brzmi mniej więcej tak samo jak: „Przeprowadź negocjacje z zamawiającym i wyjaśnij, czego on chce, przecież jesteś analitykiem systemowym!”.
Analityk biznesowy i analityk systemowy są ważnymi elementami jednego koktajlu informatycznego. Ich roli nie należy przydzielać innym specjalistom lub łączyć w rękach jednej osoby.
Wielofunkcyjny analityk może być całkiem efektywny. Przez pierwszy miesiąc. Potem wypali się i podejmie decyzję o odejściu z projektu. Jest to przestroga zarówno dla kandydatów, jak i dla pracodawców: uniwersalni specjaliści nie istnieją. Przecież nikt nie szuka programisty Ruby i projektanta UI/UX w jednej osobie?
SOFTSWISS – międzynarodowa firma produktowo-technologiczna z 15-letnim doświadczeniem i z oficjalnymi oddziałami w Polsce, na Malcie, w Gruzji i na Białorusi. Zatrudnia ponad 1400 pracowników. SOFTSWISS jako pierwsza firma na świecie stworzyła rozwiązanie do pracy z kryptowalutami w sferze rozrywek online.
W 2022 roku firma otrzymała nagrodę SIGMA Europe w kategorii „Miejsce pracy roku” i nagrodę SIGMA CIS w kategorii „Best affiliate tracking software”. W 2021 roku SOFTSWISS została wyróżniona nagrodami w kategoriach „Najlepsza firma roku pod względem obsługi klienta” na International Gaming Awards (IGA) i „Najlepsza obsługa klienta roku” na Starlet Awards. Pracownicy SOFTSWISS zostali zwycięzcami w kategoriach „Liderstwo”, „Produkty i innowacje” i „Pracownik roku”.
