Branża IT boryka się z problemem braku dobrych specjalistów. Programiści i Programistki, aby stawać się coraz lepszymi i konkurować o najlepsze posady, muszą stale podnosić swoje kompetencje. Aby móc to robić efektywnie, powinni zadbać o podstawowe narzędzie swojej pracy, czyli mózg. Jak w łatwy sposób poprawić pracę swojego mózgu i stawać się coraz lepszym? Odpowiedź znajdziesz w poniższym artykule.
Spis treści:
Zacznijmy od podstaw: jak zbudowany jest mózg?
Mózg jako podstawowe narzędzie pracy dobrego programisty
Programowanie jako wysiłek umysłowy
Poprawa pracy mózgu – jak zwiększyć wydajność mózgu?
Dieta a praca mózgu
Zadbany mózg to efektywny pracownik
Zacznijmy od podstaw: jak zbudowany jest mózg?
Mózg i reszta układu nerwowego są zbudowane z miliardów komórek nerwowych, czyli neuronów. Neurony komunikują się między sobą dzięki impulsów elektrycznych lub chemicznych tzw. neuroprzekaźników. Neuroprzekaźniki są syntetyzowane z aminokwasów egzogennych, czyli takich, których organizm nie jest w stanie sam wyprodukować (aminokwas, czyli składowa białek). Do tych aminokwasów zaliczamy między innymi tryptofan i tyrozynę. Neurony otacza błona komórkowa, która w większości składa się z tłuszczów, głównie z niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT) – omega 3 i omega 6, które również nie są syntetyzowane w organizmie. Tłuszcz jest jednym z głównych budulców mózgu i to właśnie od prawidłowej podaży zdrowych tłuszczów uzależnione są funkcje poznawcze. Głównym składnikiem mózgu jest woda, dlatego kluczową rolą jest dbanie o prawidłowe nawodnienie. Oprócz tego należy zadbać o bieżące dostarczanie energii potrzebnej do pracy mózgu, a ta pochodzi z glukozy i tlenu.
Mózg jako podstawowe narzędzie pracy dobrego programisty
W branży IT obserwujemy silny trend rosnącej liczby ofert pracy. W samym 2021 roku liczba ogłoszeń wzrosła niemal trzykrotnie w porównaniu do roku 2020 (za: Rynek pracy w 2021 r.). Wraz z rosnącym zapotrzebowaniem na specjalistów, rosną także zarobki. Zachęca to wielu kandydatów do porzucenia swojej obecnej branży i wejścia do świata IT. Oprócz zarobków kandydatów zachęca również szereg proponowanych benefitów, a jednym z najważniejszych jest możliwość pracy zdalnej (więcej na temat pracy zdalnej dowiecie się w naszym raporcie: Praca zdalna i hybrydowa w IT. Jak pracujemy po pandemii?). Jednak pomimo atrakcyjnych wynagrodzeń i prześcigania się firm w proponowanych zachętach pozapłacowych, dobrych specjalistów wciąż brakuje. Tak więc, jeżeli masz aspirację do bycia jednym z kolejnych IT Heroes, ten artykuł jest dla Ciebie!
Temat pracy mózgu nie dotyczy tylko programistów, jednak w grupie tej bywa bardzo często zaniedbywany. Z punktu widzenia zdrowotnego do ciemnej strony tego zawodu zaliczymy:
- wielogodzinną pracę w pozycji siedzącej;
- niską aktywnością fizyczną;
- brak ekspozycji na promienie słoneczne w ciągu dnia;
- długą ekspozycję na światło niebieskie.
Niemniej badania naukowe donoszą o pozytywnym wpływie programowania na mózg. Kodowanie aktywuje aż pięć obszarów mózgu. Między innymi powiązanych z przetwarzaniem języka, pamięcią roboczą, rozwiązywaniem problemów, pamięcią mózgową oraz zdolnością uczenia się.
W programowaniu nie da się skoncentrować wyłącznie na jednym języku i jednym problemie, jest to systemem nieustannych zmian. Wymusza ono ciągłą naukę i myślenie poza utartymi schematami, dzięki czemu działa jako świetny trening dla mózgu. Ponadto zwiększa kreatywność, zdolność analizowania problemów i poprawia pamięć. Aktualnie na rynku pracy jedną z najbardziej docenianych umiejętności jest zdolność do szybkiej i efektywnej nauki. jeżeli więc zależy Ci na tym, aby być dobrym programistą, musisz stale podnosić swoje umiejętności. Co za tym idzie, warto zadbać o fundament Twojej pracy. I – co może wydać się zaskakujące – mam na myśli Twój mózg, nie komputer.
Programowanie jako wysiłek umysłowy
Nie od dziś wiadomo, iż mózg zużywa najwięcej energii spośród wszystkich narządów w ciele. Szacuje się, iż choć mózg stanowi zaledwie 2% masy naszego ciała, zużywa, aż 20% naszej spoczynkowej przemiany materii (PPM).
Dla przykładu: mężczyzna w wieku 25 lat o wzroście 170 cm i wadze 70 kg na pracę mózgu wydatkuje ok. 350 kcal. To mniej więcej tyle, co 45-minutowa jazda na rowerze. Jak energochłonnym narządem jest mózg, możemy zobaczyć na przykładzie… szachistów. W 2018 r. amerykańska firma Polar, specjalizująca się w monitorowaniu tętna, poddała ocenie szachistów podczas jednego z turniejów. Rosyjski arcymistrz 21-letni Michaił Antipow spalił 560 kalorii, w ciągu dwóch godzin siedzenia i gry w szachy. Z grubsza tyle, co Roger Federer spaliłby w godzinę gry w tenisa. Czy te wydatki energetyczne możemy porównywać do programistów? I tak i nie, w przypadku szachistów znaczenie ma również podniesione tętno i stres, niemniej praca umysłowa jest porównywalna.
Poprawa pracy mózgu – jak zwiększyć wydajność mózgu?
Zadbaj o fundamenty takie jak dieta, aktywność fizyczna i sen. Mózg, pomimo swojego niewielkiego udziału w całkowitej masie ciała, pożytkuje stosunkowo dużo energii. Ważne jest, aby dostarczać mu możliwie jak najlepszego paliwa do pracy. To właśnie zdrowa dieta jest jednym z kluczowych elementów dla pracy mózgu.
Aktywność fizyczna
Kolejnym elementem jest aktywność fizyczna, która przeciwdziała rozwojowi chorób cywilizacyjnych oraz poprawia pracę mózgu. Dzieje się tak między innymi poprzez zwiększenie dotlenienia mózgu, a także zwiększonej produkcji BDNF (Brain Derived Neurotrophic Factor) tzw. neurotroficznego czynnika wzrostu pochodzenia mózgowego. BDNF zwiększa aktywność poznawczą mózgu, uczestniczy w tworzeniu pamięci, łączeniu faktów i komunikacji pomiędzy neuronami. Jest kluczowym elementem neurogenezy, czyli powstawania nowych neuronów. Dzięki temu aktywność fizyczna wpływa na procesy uczenia się i zapamiętywania, zapobiega utracie funkcji poznawczych, a także zapobiega powstawaniu chorób neurodegeneracyjnych.
Sen
Ostatnim z elementów jest sen. Narażenie na światło niebieskie, zwłaszcza w godzinach wieczornych, hamuje syntezę melatoniny tzw. hormonu snu. Skutkuje to gorszą jakością wypoczynku. Niewyspanie czy brak snu opóźnia szybkość przekazywania sygnałów nerwowych, zmniejsza zdolność do zapamiętywania i koncentracji. Ponadto sen jest ważnym czynnikiem regeneracyjnym. Odgrywa istotną rolę w naprawie ścieżek przewodzenia nerwowego, co znacząco wpływa na pamięć. Badania pokazują, iż niewyspani pracownicy wykazują większe problemy z koncentracją.
Dieta a praca mózgu
Prawidłowo zbilansowana dieta zapobiega spadkom cukru we krwi, a co za tym idzie senności w ciągu dnia. Znasz to uczucie, gdy po zjedzonym posiłku oczy same się zamykają? To właśnie efekt wahań cukru we krwi. A jak wiadomo, ciężko się pracuje, gdy jedyne o czym marzysz to sen. Innym efektem złej diety jest mgła mózgowa tzw. brain fog, który obejmuje problemy z koncentracją, problemy z pamięcią czy brak jasności umysłu. To taki stan, w którym przez większość dnia głowisz się nad czymś, co teoretycznie powinno zająć Ci chwilę, a jednak czujesz, iż nie jesteś w stanie nic wymyślić.
Z czego powinna składać się dieta dla mózgu?
- Nienasycone kwasy tłuszczowe, w tym kwasy omega 3 i omega 6 – które znajdziemy w tłustych rybach morskich, jak łosoś, makrela, śledź, orzechy, pestki dyni, nasiona słonecznika, siemię lniane i awokado.
- Ograniczeniu powinny ulec nasycone kwasy tłuszczowe, które znajdziemy w czerwonym mięsie, słodyczach i inne produktach wysokoprzetworzonych.
- Pełnowartościowe białko – zawierające wszystkie aminokwasy, w tym egzogenne. Znajdziemy w mięsie, rybach, jajkach i nabiale. Z roślinnych alternatyw tylko komosa ryżowa dostarcza nam pełnowartościowe białko. Inne produkty roślinne, jak rośliny strączkowe, powinniśmy łączyć z produktami węglowodanowymi, aby dostarczyć komplet aminokwasów.
- Tryptofan i tyrozyna – znajdziemy je w bananach, pestkach dyni, nabiale, jajkach, rybach, drobiu, wołowinie i produktach węglowodanowych oraz sezamie i awokado.
- Węglowodany złożone – jako główne źródło glukozy. Najlepiej dostarczyć je z pełnoziarnistych produktów, takich jak pieczywo, makarony, kasze, płatki owsiane. Zapobiegają gwałtownym wyrzutom glukozy we krwi, a przy okazji dostarczają witaminy z grupy B, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Ograniczyć powinniśmy węglowodany proste, które znajdują się w przetworzonych produktach, takich jak jasne pieczywo, makarony, biały ryż, słodycze czy słodzone napoje.
- Warzywa i owoce – powinny stanowić podstawę zdrowej diety. Są źródłem składników mineralnych, witamin i antyoksydantów, które są budulcem wielu komórek w naszym ciele oraz niwelują szkodliwe działanie wolnych rodników w naszym organizmie.
Zadbany mózg to efektywny pracownik
Coraz więcej pracodawców zdaje sobie sprawę z niebagatelnej roli odżywiania, odpoczynku i aktywności fizycznej dla wydajnej pracy swoich pracowników. Organizacje zaspokajają te potrzeby na różne sposoby: organizując kantyny na terenie biura, w przestrzeniach, w których przebywają pracownicy, wydzielane są strefy relaksu, niektórzy pracodawcy umożliwiają organizację pracy z uwzględnieniem dłuższej przerwy w ciągu dnia. Możliwości są w zasadzie nieograniczone. Już choćby obecność sławetnych “owocowych czwartków” (lub stałej dostępności owoców w biurze), można poczytywać za krok w stronę pozytywnych zmian w dbaniu o mózg, a co za tym idzie – utrzymywania efektywności pracowników na wysokim poziomie.
