Niezależnie od tego, czy zarabiasz dużo czy niewiele, czy jesteś studentem, pracownikiem czy przedsiębiorcą, umiejętność zarządzania własnymi finansami jest Ci niezbędna. Nie wiesz, jak inwestować? Nie umiesz oszczędzać? Nie martwisz się emeryturą, bo do niej masz jeszcze daleko? W takim wypadku, edukacja finansowa to zdecydowanie temat, z którym nie powinieneś zwlekać. Z niniejszego artykułu dowiesz się jednak, iż nie jesteś w tym problemie osamotniony. Dowiesz się też, dlaczego edukacja finansowa dla wszystkich jest naprawdę ważna.
Kurs Inwestowanie dla początkujących
Zacznij przygodę z inwestowaniem i zbuduj swoją finansową przyszłość. Poznaj różne klasy aktywów, naucz się technik analizy i poznaj skuteczne strategie inwestycyjne. Dowiedz się więcej
Edukacja finansowa - co to jest?
Pod pojęciem edukacji finansowej należy rozumieć proces uczenia się i rozwijania umiejętności związanych z zarządzaniem pieniędzmi i finansami osobistymi. Na liście zagadnień nie może więc zabraknąć: inwestowania, planowania emerytalnego, oszczędzania, podejmowania świadomych decyzji finansowych. Świadomość w tym przypadku to słowo klucz i to ona w tym procesie jest najważniejsza.
Nauka w zakresie finansów ma określone, praktyczne cele, które powinny być bliskie adekwatnie każdemu dorosłemu człowiekowi. Poniżej piszemy o nich szerzej.
Za niewiedzę się płaci
Nie musisz być maklerem lub bankierem, żeby z finansami mieć styczność na co dzień. Mniej lub bardziej ważkie decyzje budżetowe podejmujesz niemal każdego dnia. Twoje dzisiejsze przyzwyczajenia, nawyki, strategie zaowocują w przyszłości. To od Twoich wyborów zależy, czy za 5-10 lat będziesz się cieszyć poduszką finansową, czy martwić rosnącym debetem. Niestety, wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, iż do bezpieczeństwa ekonomicznego dochodzi się małymi kroczkami, przebywając długą drogę. Nie wiedzą, iż czasami wystarczy kilka drobnych zmian w swoim zarządzaniu budżetem, aby odczuć ich ogromny wpływ na zasobność portfela.
Największym ryzykiem płynącym z niewiedzy jest podejmowanie nierozważnych decyzji, mających słone konsekwencje w przyszłości. Zaciąganie niekorzystnych kredytów, inwestowanie w zbyt ryzykowne przedsięwzięcia, zaniechanie oszczędzania, brak planu na trudniejsze czasy. Czy to problem jedynie na poziomie jednostki? Nie, to poważny problem, który dotyka pośrednio całego społeczeństwa, ponieważ prowadzi do zadłużeń, bankructwa, chorób. A z tym walczy przecież system, który wspieramy własną kieszenią my wszyscy.
Wiedza elementarna
Przyjrzyjmy się bliżej wspomnianym powyżej nierozsądnym decyzjom. Gdzie w praktyce można popełnić błąd? Już na początku swojego dorosłego życia musimy dokonywać z pozoru prostych wyborów. Czym różni się oferowana kwota brutto od netto? Czy wynagrodzenie chcemy otrzymywać w gotówce, czy wolimy, aby wpływało na konto? Jakie konto wybrać? Czym się różni oferta poszczególnych banków?
To szybki zarys pokazujący, jak bardzo edukacji finansowej potrzebujemy już jako młodzi ludzie. Uzbrojenie się w rzetelną wiedzę pozwala uniknąć bolesnych lekcji, których najczęściej udzielają własne błędy.
Polacy nie oszczędzają
W grudniu 2023 roku ukazały się wyniki badań, przeprowadzonych przez Krajowy Rejestr Długów. Ich celem była analiza stanu oszczędności Polaków i, krótko mówiąc, rezultaty są niepokojące. Podsumowując:
- 21,8% ankietowanych przyznało, iż nie posiada żadnych oszczędności.
- Około 24% respondentów zadeklarowało oszczędności w kwocie do 5000 zł.
- 35% osób oceniło, iż w wypadku utraty pracy oszczędności wystarczą im na pokrycie jedynie 1 miesiąca kosztów życia.
- 43% respondentów przyznało, iż oszczędności pożytkują na nagłe wydatki - leczenie, naprawa samochodu.
- 29% ankietowanych wydało swoje oszczędności na remont mieszkania.
- Polacy łącznie posiadają zaległości nieopłacone w terminie na sumę blisko 45 mld złotych.
Podstawy inwestowania na giełdzie
Zobacz kurs
Kurs Inwestowanie dla początkujących
Zobacz kurs
Kurs Jak prowadzić budżet domowy i oszczędzać pieniądze
Zobacz kurs
Co nam te dane mówią? Polacy nie są przygotowani na kryzys finansowy we własnym gospodarstwie domowym. Nie opracowują planu na wypadek utraty pracy i pozostania bez środków do życia. Nie traktując oszczędzania jako istotny element zarządzania budżetem, nie dbamy o nasz dobrostan teraz i za następne 10-20 lat.
Data przeprowadzenia badania nie była przypadkowa. Wybór padł na okres, który zgodnie określamy jako trudny - odczuwalny wzrost cen, recesja na rynku pracy. Okazało się, iż na taki scenariusz wiele osób było nieprzygotowanych, a przecież inflacja może się przydarzyć w każdym momencie.
Polacy nie umieją inwestować
Sięgnijmy po inne badania, aby sprawdzić, jak sobie radzimy z inwestowaniem. interesujące wnioski zostały wyciągnięte z analizy Indeksu Kompetencji Inwestycyjnych. Najnowsze jego wydanie wskazuje, iż około połowa ankietowanych osób nie rozumiała różnicy pomiędzy inwestowaniem a oszczędzaniem.
Podobny odsetek respondentów nie potrafił udzielić odpowiedzi, jaki wpływ ma inflacja na oszczędności gromadzone na koncie. kilka z nich poradziło sobie też z pytaniami o rozliczanie podatkowe papierów wartościowych lub wpływ kursów walut na wartość akcji. Sumując, wiedzy merytorycznej w zakresie inwestowania nie mamy zbyt wiele. To jednak nie jest najbardziej zaskakujący wniosek z przeprowadzonej ankiety.
Równie niepokojące jest bowiem to, iż poprawne odpowiedzi padały najczęściej ze strony respondentów w wieku powyżej 35 lat. Dopiero wiek 45+ to była ta grupa, która posiadała wiedzę powyżej przeciętnej. Krótko mówiąc, młodzi ludzie o inwestowaniu nie myślą i kilka na ten temat potrafią powiedzieć.
Polacy nie odkładają na emeryturę
Poruszymy kolejne zagadnienie, które dotyczy nas wszystkich. Emerytura i jej postrzeganie w oczach społeczeństwa. I w tym przypadku powstało wiele badań, które dowodzą, iż w zakresie zabezpieczenia finansowego na starość robimy minimum. Większość Polaków ogranicza się do opłacania obowiązkowych składek w ZUS lub KRUS. Co piąty Polak oszczędza odkładając środki na konto w banku, tyle samo osób korzysta z PPK. Zaledwie 11% Polaków inwestuje w IKE i OFE, a 9% w IKZE.
Dlaczego tak się dzieje? Ankietowani sami udzielili odpowiedzi na to pytanie. Po pierwsze nie ufają instrumentom finansowym, a po drugie nie rozumieją jak działają. Czy nie byłoby rozsądniej wiedzieć, z czego się postanowiło zrezygnować i mieć inny plan, który zabezpieczy przyszłość pod względem finansów?
Podsumowanie
Tak długo, jak długo edukacja finansowa będzie pomijana w procesie nauki, będziemy borykać się z niepotrzebnymi problemami. Bezpieczna przyszłość nasza i naszych dzieci leży w naszych rękach i w decyzjach, które podejmujemy każdego dnia. Potrzeba nam jedynie wiedzy i świadomości, aby budować ją na mocnych filarach, a nie glinianych podporach.
