W 2023 roku polski rynek venture capital (VC) zanotował przepływ kapitału wynoszący 2,1 miliarda złotych. Ta kwota reprezentuje łączną wartość inwestycji dokonanych przez krajowe i zagraniczne fundusze w 438 transakcjach, obejmujących 399 innowacyjnych polskich firm. W porównaniu z rokiem 2022 – wielkość inwestycji w branży spadła o 42%.
Według najnowszego raportu „Transakcje na polskim rynku VC 2023”, fundusze PFR Ventures miały znaczący udział w rynku, realizując 137 z 438 wszystkich transakcji. Najczęściej finansowane były przedsiębiorstwa związane z innowacjami w sektorze zdrowia (15,8% transakcji) oraz modele biznesowe oparte na SaaS (Software as a Service – model dostarczania systemu w chmurze).
Źródło zdjęcia: Raport „Transakcje na polskim rynku VC 2023”
Szczególnie istotnym wydarzeniem były rundy finansowania firmy ElevenLabs, która osiągnęła status jednorożca z wyceną przekraczającą 1.1 miliarda dolarów po pozyskaniu prawie 330 milionów złotych. Więcej na ten temat przeczytasz tu: Startup dwóch Polaków jednorożcem. ElevenLabs warte 1,1 mld dolarów.
„To wydarzenie może stać się impulsem dla całego rynku VC. Jest inspiracją dla założycieli, dowodem dla inwestorów i zachętą dla zachodnich funduszy later-stage do poszukiwania obiecujących startupów w Polsce. Już teraz obserwujemy na rynku wzrost liczby ambitnych założycieli z wielką wizją, którzy przyciągają uwagę znakomitych funduszy. Plan na 2024? Znajdźmy kolejne Eleven Labs!” – powiedział cytowany w raporcie Karol Lasota, dyrektor w Inovo.vc
Raport wykazał również, iż wraz ze skalą inwestycji, spadła też w branży średnia wartość transakcji. W 2022 roku wynosiła ona 6,6 miliona złotych, a w 2023 r. – 4,1 miliona złotych. Przyczyny zjawiska wyjaśniła Luiza Nowacka, investment manager w Vinci:
„W 2023 r. notujemy spadek wartości i ilości rund (versus 2022 rok). Na statystyki wpływ mają m.in. zakończenie perspektywy finansowania z UE, ekonomia, geopolityka, niższa skłonność inwestorów do ryzyka. Mniejsze zasoby inwestycyjne, powodują naturalną selekcję, wykluczając słabsze podmioty”.
Z danych wynika również, iż w roku 2023, w 19 najbardziej „zasilanych” finansowo firmach na polskim rynku startupowym, do zredukowania etatów doszło w 9 z nich. Pomimo zmniejszonego zatrudnienia w tych spółkach – ogólna liczba pracowników utrzymała się na podobnym poziomie.
Lepsze finansowanie początkowych etapów, gorzej ze starszymi startupami
Autorzy raportu informują, iż pomimo niewielkiego (7% spadku), najpopularniejsze w 2023 roku były tzw. inwestycje zalążkowe (seed investments). Polegają one na finansowaniu wciąż młodych, początkujących firm na bardzo wczesnym etapie ich rozwoju – takich transakcji łącznie było 380.
Zmiany zauważono także w rundach finansowania (A i B). W przypadku rund typu A (następny etap po inwestycjach zalążkowych – służą dalszemu rozwojowi firmy) odnotowano 27% wzrost względem 2022 roku. Niestety tak dobrze nie poszło rundom typu B (zwykle następują po rundzie A, mają na celu jeszcze większą ekspansję spółki) – zaliczyły one aż 70% spadek.
Statystyki pokazują, iż polski rynek VC w 2023 roku skłaniał się głównie ku młodszym i mniej zaawansowanym firmom – zwiększenie liczby inwestycji w rundach A, wskazuje na rosnące zaufanie inwestorów do spółek, które pomimo braku „dużej” skali działalności, udowodniły już w pewien sposób swój potencjał. Z kolei spadek inwestycji w rundach B może świadczyć o ostrożniejszym i bardziej rozważnym podejściu do przedsiębiorstw będących na wyższym etapie rozwoju.
Zadowolony z ubiegłorocznych wyników może być Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK), który odnotował rekordową liczbę inwestycji (40% większą niż w 2022 r.). Na tym jednak plany się nie kończą – przynajmniej według Pawła Chorąży, dyrektora zarządzającego pionem inwestycyjnym w BGK:
„W 2024 r. ruszył nowy program Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG). W ramach FENG, BGK wspólnie z PFR Ventures wdrożą następujące instrumenty: Starter, Biznest, Otwarte Innowacje, KOFFI i CVC. Środki z programu FENG pozwolą na inwestycje w co najmniej 500 przedsiębiorstw z sektora MŚP, co przyczyni się do osiągnięcia kolejnych rekordów na polskim rynku VC”.
Uwaga – w lutym początek nowego finansowania z UE!
Wcześniej PFR informował, iż nadchodzi oczekiwane odbicie w finansowaniu startupów w Polsce, a fundusze venture capital już niedługo powinny dostać duże pieniądze. W sumie chodzi o 3,1 miliarda złotych, w tym 2 miliardy złotych ze środków europejskich, z pierwszym naborem na programy zarządzane przez PFR Ventures startującym już 12 lutego. O tym przeczytasz tu: Nabory na programy dla VC finansowane z UE już w lutym 2024 r.
Źródło zdjęcia tytułowego: Austin Distel/Unsplash
