Jesteś fanem piłki nożnej? Zastanawiałeś się kiedyś, jak wygląda weryfikacja zdarzeń dzięki systemu VAR? FIFA wyjaśnia to krok po kroku.
VAR – co to jest?
System wideoasystenta sędziego (video assistant referee, czyli w uproszczeniu VAR) jest narzędziem pomocniczym dla sędziów. Wideoasystent ma wspierać arbitra w podejmowaniu decyzji w kontrowersyjnych sytuacjach czy też zwracać jego uwagę na niezauważone przez niego incydenty podczas meczu.
VAR wprowadzono po raz pierwszy podczas Mistrzostw Świata w 2018 roku, od tego czasu system został wdrożony w ponad 100 zawodach na całym świecie.
Zespół VAR wspiera proces podejmowania decyzji przez sędziego w czterech sytuacjach zmieniających mecz:
- uznanie bramki (np. sprawdzenie, czy był spalony lub dotknięcie piłki ręką),
- decyzje o rzucie karnym – czy w polu karnym rzeczywiście doszło do faulu skutkującego taką decyzją,
- faule – czy zdarzenie kwalifikuje się do ukarania piłkarza czerwoną kartką,
- Błędna tożsamość – gdy sędzia pomyli się co do tożsamości zawodnika i ukarze nie tego, co powinien.
W trakcie meczu zespół wideoasystentów sędziów nieustannie sprawdza błędy związane z tymi czterema sytuacjami zmieniającymi mecz. Zespół VAR komunikuje się z sędzią tylko w przypadku wyraźnych i oczywistych błędów lub poważnych pominiętych incydentów.
VAR podczas Mistrzostw Świata 2022 w Katarze
Zespół sędziów-wideoasystentów wspiera głównego arbitra meczu ze scentralizowanego pokoju operacji wideo (VOR) znajdującego się w Doha w Katarze. Wszystkie transmisje z kamer nadawcy głównego z ośmiu stadionów są dostarczane do VOR za pośrednictwem sieci światłowodowej. Sędzia na boisku na każdym stadionie rozmawia z zespołem VAR za pośrednictwem zaawansowanego światłowodowego systemu radiowego.
Zespół asystentów ma dostęp do 42 kamer transmisyjnych, z których osiem nagrywa w zwolnionym tempie, a cztery w tempie jeszcze bardziej zwolnionym. Powtórki w zwolnionym tempie są wykorzystywane na przykład w celu określenia miejsca kontaktu lub miejsca popełnienia przewinienia. Powtórki z normalną prędkością są wykorzystywane do subiektywnych ocen, na przykład w celu określenia intensywności przewinienia lub tego, czy zagranie ręką było karalne.
Oprócz kamer transmisyjnych zespół VAR ma dostęp do transmisji z kamer używanych przez półautomatyczną technologię offside (którą wyjaśnimy w dalszej części artykułu). Zespół VAR może korzystać ze wszystkich nagrań z kamer nadawców gospodarzy FIFA. Nie dotyczy to jednak transmisji nadawanych przez licencjobiorców praw medialnych.
Zespół VAR
Zespół składa się z wideoasystenta sędziego (VAR) i jego trzech asystentów (AVAR1, AVAR2 i AVAR3). Wszyscy członkowie zespołu są czołowymi sędziami meczów FIFA. Trzej operatorzy powtórek wybierają i zapewniają najlepsze kąty kamery.
VAR
VAR obserwuje główną kamerę na górnym monitorze i sprawdza lub przegląda incydenty na czteroczęściowym monitorze. Ponadto VAR jest odpowiedzialny za kierowanie zespołem VAR i komunikację z sędzią na boisku.
AVAR1
AVAR1 koncentruje się na głównej kamerze i informuje VAR o grze na żywo, jeżeli incydent jest sprawdzany lub analizowany.
AVAR2
AVAR2 to sędzia asystujący sędziemu bocznemu. Sprawdza wszelkie potencjalne spalone dzięki półautomatycznej technologii offside, aby przyspieszyć proces sprawdzania i przeglądania VAR.
AVAR3
AVAR3 koncentruje się na transmisji programu telewizyjnego, pomaga VAR w ocenie incydentów i zapewnia dobrą komunikację między VAR a AVAR2 znajdującym się na stanowisku spalonym.
Obszar przeglądu sędziego
Obszar przeglądu sędziego (RRA) to wyraźnie oznaczony obszar zawierający ekran, który umożliwia sędziemu przegląd incydentów. Znajduje się przy boisku, w pobliżu stref technicznych.
VAR dla kibiców
Aby upewnić się, iż wszyscy kibice na stadionie i oglądający mecz w telewizji lub na urządzeniach mobilnych są dobrze poinformowani podczas procesu weryfikacji, FIFA opracowała system informacji VAR dla nadawców, komentatorów i systemów informacyjno-rozrywkowych. W przypadku każdego meczu członek personelu FIFA informuje nadawcę, komentatora i system informacyjno-rozrywkowy o różnych etapach procesu przeglądu, w tym o przyczynie i wyniku przeglądu, za pośrednictwem podłączonego do sieci tabletu dotykowego. Osoba obsługująca tablet znajduje się w sali operacyjnej wideo i ma dostęp do kątów kamery, na które patrzy VAR. System informacyjny VAR jest również wykorzystywany do automatycznego tworzenia szablonów graficznych dla telewizji i wielkiego ekranu transmisyjnego na stadionie.
Jak testowano VAR?
System VAR dostawcy technologii Hawk-Eye Innovations Limited został pomyślnie przetestowany przez niezależny instytut testowy RISE AB zgodnie z istniejącym światowym standardem Programu Jakości FIFA . Zainstalowany system VAR na Mistrzostwa Świata 2022 w Katarze został przetestowany podczas meczów walidacyjnych przed rozpoczęciem turnieju na każdym stadionie rozgrywek.
Co się stanie, jeżeli technologia nie zadziała? FIFA wdrożyła plany awaryjne na wypadek problemów z VAR. Wówczas sędzia i drużyny są informowane o awarii, ale mecz jest kontynuowany.
