Pracoholizm jest uzależnieniem od pracy i dotyka coraz większe rzesze ludzi pracujących na skrajnie różnych stanowiskach. Co to jest, jak się objawia, czy można temu przeciwdziałać i jak pomóc osobie dotkniętej tą przypadłością?
Co to jest pracoholizm?
Jak podaje Wikipedia, pojęcie pracoholizmu i to, co ono oznacza, zdefiniował amerykański pastor i profesor psychologii religii Wayne Oates. Zdefiniował go jako przymus wykonywania pewnych czynności, głównie zawodowych. Bywa on na tyle silny, iż zaniedbuje się życie rodzinne, odpoczynek, jak i inne aspekty związane z egzystencją.
Nazwa słusznie kojarzy się z alkoholizmem, w którym przymus spożywania alkoholu i podporządkowanie wszystkiego temu pragnieniu jest ważniejszy do wszystkiego, co otacza chorego.
Pracoholizm stał się bardzo poważnym problemem występującym na całym świecie i dotykającym pracowników różnego szczebla. Schorzenie to zostało także ujęte w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10.
Zachowania i cechy pracoholika
Jak zachowuje się i jakie ma cechy typowy pracoholik? Można to ująć w punktach:
- odczuwa przymus pracy
- pracę stawia zawsze na pierwszym miejscu
- nie jest zadowolony ze swojej pracy i dąży do uzyskania perfekcji
- czuje się doskonale, jeżeli uda się wykonać pracę zgodnie z jego standardami
- chce wszystkie zadania wykonywa samodzielnie
- wykonuje obowiązki zawodowe w domu i podczas czasu wolnego
- myśli krążą ciągle wokół pracy i zadań, choćby w czasie wolnym i podczas urlopów
- często rezygnuje z urlopów na rzecz wykonania zadań
- przejmuje się najmniejszymi problemami w pracy
- przedkłada życie zawodowe nad relacje z rodziną i przyjaciółmi
- nie ma czasu w swoje hobby
- poświęca na pracę więcej niż 50 godzin w tygodniu
- ma problemy ze snem
- ma problemy z przeznaczaniem czasu w posiłki
- doświadcza problemów w zdrowiu fizycznym spowodowanych skupieniem się na pracy
W poważniejszych stanach pracoholizm objawia się choćby stanami lękowymi, a także związanymi ze stresem chorobami takimi jak wrzody układu pokarmowego, agresja, niechęć do ludzi przeradzająca się w izolację. Dodatkowo pojawia się zwykle wycieńczenie organizmu spowodowane skupieniem się na pracy kosztem odpoczynku i posiłków. Może też prowadzić do wypalenia zawodowego.
Innymi poważnymi konsekwencjami mogą być zawały serca i poważna choroba psychiczna, jak również uzależnienie od stymulantów, w tym także narkotyków pozwalających uśmierzyć głód, zmęczenie i dać pozornie większą energię do pracy. Inną chorobą związaną z pracoholizmem jest alkoholizm, gdyż uśmierzenie objawów poprzez otępienie się alkoholem jest także bardzo częste u osób pracujących ponad miarę.
Pracoholizm – jak sobie z nim radzić?
Jeśli ktoś zda sobie sprawę z tego, iż popada w pracoholizm lub pojawią się takie sugestie ze strony współpracowników, rodziny, bądź znajomych, to nie warto tego lekceważyć. Przeanalizuj punkty wymienione powyżej i zastanów się, czy pasuje do Ciebie choćby 1 lub też 2 z nich.
Jeśli tak, to choćby profilaktycznie udaj się do psychologa. Nie zaszkodzi także szczera rozmowa z partnerem lub partnerką, a także z bliskim przyjacielem.
Gdy okaże się, iż to dopiero początki problemów, to terapia i dodatkowe stosowanie się do zaleceń lekarza powinny przywrócić balans w życiu. Warto także skupić się na rodzinie, a podczas odpoczynku lub wyjazdów rezygnować z zabierania ze sobą laptopa, tabletu i służbowego telefona. Wrócić lub zintensyfikować zaangażowanie w hobby, jak również spotkania z przyjaciółmi, podczas których nie będzie poruszany temat pracy.
W poważniejszych przypadkach leczenie może być dłuższe i wymagać będzie zaangażowania nie tylko pacjenta, ale i jego najbliższego otoczenia. W tym przypadku zalecenia i ścisła kooperacja z psychologiem jest nieodzowna.
Więcej o pracoholizmie można przeczytać w opracowaniu przygotowanym na zlecenie Ministerstwa zdrowia.
