Nawet w najlepiej prosperującej organizacji IT nie wystarczy mieć pomysł na dobre oprogramowanie. Równie ważnym elementem firmy jest dobrze współpracujący i komunikujący się zespół deweloperski. To czynnik, który wpływa na efektywną realizację projektu i prawidłowy rozwój oprogramowania.
Nie każdej organizacji udaje się stworzyć skuteczne środowisko pracy, w którym rodzą się najlepsze produkty. By tak się działo, niezbędne jest zbudowanie określonej struktury zespołu programistycznego. Odgrywa ona kluczową rolę w sukcesie produktu końcowego.
Warunkiem udanej struktury zespołu są ludzie i relacje między nimi, gdzie każdy z członków ma zdefiniowaną rolę i zadania, a całość zarządzana jest w ramach określonej metodyki. W tym artykule opowiemy, w jaki sposób zespoły programistyczne strukturyzują swoją pracę, jakie są typy struktur role i obowiązki każdego członka zespołu.
Popularne modele struktur zespołów deweloperskich
Istnieją trzy modele zespołu programistycznego w rozwoju produktu. Może to być zespół klasyczny (ogólny), specjalistyczny lub hybrydowy.
1. Klasyczny (ogólny)
To zespół, który składa się z programistów posiadających kompetencje ogólne. Każdy z nich ma częściowe doświadczenie w wielu dziedzinach rozwoju produktu, ale żaden nie ma głębokiej wiedzy w konkretnym obszarze. Wszyscy są zwykle odpowiedzialni za kompleksowy rozwój całego projektu lub pojedynczej funkcji.
Model ten sprawdza się tam, gdzie każdy z członków zespołu dobrze rozumie produkt w sposób całościowy i jest wystarczająco kompetentny, aby wykonać swoją pracę niezależnie od innych.
2. Specjalistyczny
To zespół, w którym dominują specjaliści w określonej dziedzinie, z raczej słabą znajomością zagadnień ogólnorozwojowych. Każdy zna swoją niszę lub technologię na tyle dobrze, aby biegle wykonać konkretne zadania i być odpowiedzialnym za swój element projektu. Taki zespół potrafi gwałtownie budować złożone systemy wysokiej jakości. Jest dość powszechny w dzisiejszych firmach IT.
Może się jednak zdarzyć, iż w takim zespole, gdzie każdy pracuje indywidualnie, wystąpią problemy komunikacyjne spowodowane brakiem wiedzy ogólnej na temat produktu i jego komponenty nie będą pasować.
3. Hybrydowy
Hybrydowa struktura zespołu projektowego to połączenie specjalistów, którzy budują oddzielne komponenty, i ogólnych – dbających o to, aby system był zintegrowany. Takie zespoły pracują nad projektem jako całością, a w razie potrzeby są w stanie zawęzić zakres swojej pracy.
Wyzwaniem dla specjalistów hybrydowych może być uzgodnienie pewnych kwestii, ponieważ pracują w różnych niszach i specjalizacjach. Choć koordynowanie zespołem ludzi o różnym podejściu do przepływu pracy może być trudne, to w strukturze hybrydowej proces rozwoju produktu jest najefektywniejszy.
Klasyczny zespół deweloperski
Rzeczywistość jest taka, iż niemal każda firma ma jakieś ograniczenia, jak czas czy budżet. Dlatego większość zespołów programistycznych to zespoły klasyczne. Przyjrzymy się zatem typowej strukturze w takim zespole. Najczęstsze role i obowiązki zespołu projektowego to:
Analityk biznesowy (BA)
To osoba odpowiedzialna za formułowanie danych wejściowych do określenia celów i strategii, analizowanie i dokumentowanie wymagań podstawowych procesów, ustalanie zasad i procedur spełniających wymagania jakościowe.
Analityk biznesowy jest zaangażowany od początkowych etapów cyklu rozwoju produktu aż do pomyślnego zatwierdzenia go przez klienta. Jego rola wymaga wieloaspektowego zrozumienia biznesu z technicznego, finansowego i ekonomicznego punktu widzenia.
Architekt oprogramowania
Po zidentyfikowaniu wymagań przez BA, architekt systemu przejmuje projektowanie architektury technicznej. To ktoś, kto ma rozległe praktyczne doświadczenie w kodowaniu i znajomość wzorców architektury oprogramowania.
Architekt systemu jest odpowiedzialny za zidentyfikowanie odpowiedniego stosu technologicznego, zaprojektowanie platformy, architekturę warstw aplikacji i określenie standardów kodowania.
Project Manager (PM)
Jest odpowiedzialny za planowanie i wykonanie zadań w całym cyklu życia produktu – od pomysłu do ostatecznego wydania systemu klientowi. Dba o budowanie relacji pomiędzy klientem a różnymi działami organizacji. Nadzoruje poszczególne procesy, deleguje zadania innym członkom zespołu i zapewnia, iż wszyscy są na dobrej drodze.
Deweloperzy (Front-end/Back-end)
Rdzeniem zespołu deweloperskiego są programiści – odpowiedzialni za tłumaczenie funkcji i wymagań na wiersze kodu, które składają się na oprogramowanie. Dzielą się na programistów front-end i back-end. Podczas gdy programista front-end pracuje nad elementami produktu skierowanymi do klienta, programista back-end dba o jego funkcjonalność, czyli wszystko, czego użytkownik nie widzi.
- Front-end odpowiada za opracowanie wizualnej warstwy oprogramowania, w którą użytkownik końcowy wchodzi w interakcję. Jednym z jego głównych obszarów jest opracowywanie interfejsu oprogramowania. Musi też mieć wiedzę, w jaki sposób front-end komunikuje się z innymi warstwami oprogramowania.
- Back-end pisze kod w celu implementacji podstawowej logiki oprogramowania, konfigurowania baz danych, zgodności z serwerem aplikacji i integrowania zewnętrznych interfejsów API.
UX Designer
Projektuje sposób, w jaki użytkownicy będą wchodzić w interakcję z produktem cyfrowym. Zapewnia, iż wszystkie funkcje produktu rozwiązują problemy ludzi oraz realizują cele biznesowe.
Głównym celem projektanta UX jest funkcjonalność i użyteczność. Zawiera się w tym badanie potencjalnych zachowań i doświadczeń użytkowników aplikacji oraz tworzenie jego person oraz dogłębna analiza konkurencji.
UI designer (Projektant interfejsu użytkownika)
UI designer jest odpowiedzialny za kompleksowe opracowanie graficzne interfejsu oprogramowania. W niektórych strukturach zespołów rola UI może być zbędna, gdy jest programista front-endu, chociaż wiele zespołów woli mieć obu. Projektowanie interfejsu użytkownika jest bowiem rozszerzeniem procesu projektowania doświadczeń użytkownika (UX). Często się też zdarza, iż role UX i UI designera łączy jedna osoba w zespole.
Projektant interfejsu użytkownika posiada umiejętności projektowania graficznego w celu opracowania elementów frontendu. Projektuje np. ikony, przyciski nawigacyjne i widgety, a także opracowuje branding aplikacji, w tym logo i kolory produktu.
Inżynier (tester) ds. jakości (QA)
To ktoś, kto testuje produkt, aby upewnić się, iż dobrze działa, spełnia standardy jakości i wymagania biznesowe klienta. QA jest jak ostateczny redaktor projektu – musi zadbać o najdrobniejsze szczegóły.
Wykrywa błędy, aby zespół mógł je naprawić, zanim produkt dotrze do użytkownika. Uwzględnia też inne aspekty, jak czas odpowiedzi i przenośność aplikacji, czy wydajność aplikacji, aby działała we wszystkich okolicznościach.
Inżynier DevOps
Inżynier DevOps wdraża praktyki DevOps, wprowadza metodyki i narzędzia umożliwiające automatyzację przepływu, zarządza infrastrukturą serwerów aplikacji, dostarcza skalowalne i niezawodne rozwiązania w chmurze zgodnie z wymaganiami, optymalizuje cykle wydawnicze itd.
Podobnie jak projektant UI, DevOps nie zawsze występuje w strukturze zespołu deweloperskiego. Jednak jego obecność umożliwia wydajną współpracę między wszystkimi działaniami programistycznymi.
Zwinny zespół deweloperski
W porównaniu do tradycyjnego zespołu programistycznego, zwinna struktura zespołu wydaje się nowocześniejsza i mniej zbiurokratyzowana. Metodyka Agile jest podejściem iteracyjnym, która tworzy samozarządzające się zespoły umożliwiające lepszą współpracę. W zespole zwinnym ludzie pracują wielozadaniowo i są gotowi na wyzwania.
Zwinne struktury koncentrują się na zapewnieniu sobie i klientowi elastyczności i swobody. Taka kooperacja wymaga zaangażowania całego zespołu, umiejętności szybkiego podejmowania trudnych decyzji i dostosowywania się do szybkich zmian. Chociaż tradycyjne i zwinne struktury zespołów różnią się sposobem działania, oba modele mają też wspólne role.
Product owner (PO)
Product owner jest zwykle osobą kluczową projektu i odpowiada za proces jego tworzenia. To ktoś, kto ma głęboką wiedzę o użytkowniku i produkcie oraz dba o to, aby usługa finalna odpowiadała potrzebom klienta.
PO wspiera i koordynuje pracę zespołu oraz zapewnia spełnienie wszystkich wymagań produktowych. Definiuje strategię produktu, w tym projekcję finansową, rozważanie ryzyk i szans rynkowych.
Product owner pełni rolę łącznika między interesariuszami biznesowymi, zespołem programistów i użytkownikiem końcowym. Rola ta wymaga dogłębnego zrozumienia celów biznesowych i doświadczeń użytkownika.
Product Manager/Scrum Master
Product manager i scrum master reprezentują zwinną strukturę zespołu. W zależności od metodyki, jeden lub drugi pełni funkcję członka wykonawczego zespołu programistycznego. To ktoś, kto jest właścicielem procesu, który koordynuje pracę zespołu i zarządza wszystkim, co dzieje się w zespole.
W przeciwieństwie do product ownera, współpracuje głównie z zespołem wewnętrznym z technicznego punktu widzenia. Ponadto:
- przeprowadza badania rynku,
- raportuje potępy do product ownera,
- współpracuje z innymi zespołami, jak marketing i sprzedaż.
Zespół programistów
Jest to grupa wewnętrznych lub dedykowanych programistów, którzy wspólnie pracują nad projektem. Podobnie jak w tradycyjnym zespole, zespół programistów Agile może składać się z programistów front-end/back-end, projektantów UX i testerów QA. W zwinnej strukturze wszyscy pracują nad produktem w ścisłej współpracy.
Klasyczna vs. Agile struktura zespołu deweloperskiego – różnice
Podstawowa różnica między klasyczną a zwinną strukturą zespołu polega na tym, jak ludzie ze sobą współpracują i jakie mają uprawnienia.
Klasyczny zespół deweloperski
Klasyczny zespół deweloperski można pracować nad kilkoma projektami jednocześnie i nie ma limitów co do wielkości zespołu. Podejmowanie decyzji, wprowadzanie zmian czy rozwiązanie problemów realizowane są dłużej, bo zarządzanie projektami jest odgórne.
To proces, który wymaga ukończenia jednego etapu, zanim zacznie się następny. Zespół utrzymuje zdefiniowaną kolejność i hierarchię przepływu pracy, gdzie każde odchylenie jest traktowane jako wyjątek, który następuje po sztywnym cyklu zatwierdzania. Organizacja ocenia indywidualne wyniki.
Zwinny zespół deweloperski
Zwinne zespoły deweloperskie skupiają się na jednym projekcie na raz i liczą 3–9 osób. Członkowie współdzielą własność projektu oprogramowania, co skutkuje wyższym stopniem własności i przejrzystości. Jest to zespół samoorganizujący się i samozarządzający.
Uproszczona struktura pozwala na wprowadzanie innowacji na poziomie indywidualnym i rozwiązywanie problemów wewnętrznie, ponieważ poszczególne role uprawniają do podejmowania szybkich decyzji lub zmian. Organizacja ocenia wydajność zespołu.
W podsumowaniu: czynniki definiujące strukturę zespołu deweloperskiego
U podstaw budowania zespołu deweloperskiego powinien stać klient i jego potrzeby. Definiują one, jak trudny jest projekt i jaki zespół odpowie na te wyzwania. To, kto będzie w zespole, zależy nie tylko od złożoności projektu, ale także budżetu czy terminu.
Jeśli produkt jest powszechnie znany lub korzysta ze sprawdzonych technologii, można stworzyć zespół ludzi, którzy mają po prostu odpowiednie doświadczenie. Może więc tu sprawdzić się struktura klasyczna. jeżeli natomiast pomysł jest trudny i nowatorski, będzie wymagał zespołu przygotowanego do podejmowania ryzyka i szybkich reakcji. W takim przypadku lepiej poradzi sobie zespół o strukturze zwinnej.
Dodatkową kwestią jest poziom specjalizacji członków zespołu. Istnieją projekty, które nie wymagają ścisłej specjalizacji, inne zaś będą potrzebować grona specjalistów z głęboką znajomością danej dziedziny czy technologii. Wszystkie decyzje związane z budowaniem zespołu muszą więc być poprzedzone dokładną analizą potrzeb klienta i docelowych użytkowników oprogramowania.
