Przymus badań ginekologicznych, rejestr ciąż, dyskryminujące algorytmy uczenia maszynowego, targetowanie reklam politycznych na kobiety w ciąży, aktywistki zatrzymywane przez służby, życie intymne kobiet pod obserwacją firm z branży reklamowej – działania związane z nadzorem nad kobietami to w Panoptykonie niemal codzienność.
Przypominamy najważniejsze tematy „kobiece”, którymi zajmowaliśmy się na przestrzeni lat.
1. Przymusowe badania ginekologiczne
W 2010 roku interweniowaliśmy w sprawie planów wprowadzenia obowiązkowych badań ginekologicznych. Projekt Ministerstwa Zdrowia zakładał włączenie cytologii i mammografii do obowiązkowych badań pracowniczych.
Nie lekceważymy problemu nowotworów piersi i szyjki macicy. Jednak zaproponowane działania miały pozorny i wybiórczy charakter, bo nie uwzględniały osób bezrobotnych i zatrudnianych na innej podstawie niż umowa o pracę, a więc tych, które są często w największej potrzebie. A przy tym stanowiłyby głęboką ingerencję w autonomię, prywatność i intymność dużej grupy osób.
Więcej o sprawie: Udało się zablokować ustawę o obowiązkowych badaniach ginekologicznych dla kobiet
2. Rejestr ciąż
Od 2022 r. do SIM, czyli Systemu Informacji Medycznej, trafiają dane na temat ciąży, alergii czy grupy krwi.
Na wyzwania związane z funkcjonowaniem całego systemu zwracaliśmy uwagę już w 2010 r. Na poszerzenie zakresu danych przetwarzanych w Systemie Informacji Medycznej o informacje na temat ciąż patrzymy przez pryzmat innych aktualnych problemów: obowiązującego w Polsce zakazu aborcji oraz szerokich uprawnień służb do sięgania po dane o – w tym przypadku – obywatelkach.
Więcej o rejestrze: Ciąża i alergie w Systemie Informacji Medycznej – 5 pytań
3. Algorytmy uprzedzone wobec kobiet
System sterowany głosem wytrenowany na zbiorze głosów w większości męskich nie poradzi sobie z głosami kobiet tak samo dobrze, jak z męskimi. System rozpoznawania twarzy wytrenowany na bazie, w której dominowały wizerunki mężczyzn, będzie dawał więcej błędnych wyników w przypadku kobiet. Wiadomo, iż chociaż w dotychczasowej historii firmy stanowiska kierownicze obejmowali głównie mężczyźni, nie oznacza, iż kobiety się nie nadają do tej roli – jednak sztuczna inteligencja wytrenowana na historycznych danych i tak w rekrutacji na stanowisko kierownicze wskaże kandydatów płci męskiej.
Dyskryminacja mniejszości, krzywdzące decyzje algorytmów wobec kobiet – to wciąż najważniejsze tematy na froncie walki o dobre regulacje sztucznej inteligencji.
Więcej o dyskryminujących algorytmach: SZTUCZNA INTELIGENCJA NON-FICTION
4. Reklamą w ciężarną
Kobieta w ciąży jest idealnym targetem reklamowym – nie tylko dla producentów olejków na rozstępy i pieluszek, ale też dla… partii politycznych. Potwierdziły to nasze badania pt. Kto (naprawdę) Cię namierzył?.
Walczymy o to, żeby w przygotowywanym w Unii Europejskiej rozporządzeniu dotyczącym reklam politycznych zakazano wykorzystywania danych wrażliwych – np. informacji o ciąży – do targetowania reklam. Już przekonaliśmy do takiego rozwiązania Parlament Europejski. Czekamy jeszcze, co w tej sprawie powie Komisja Europejska i Rada Unii Europejskiej.
Więcej: Parlament Europejski zagłosował za reklamą polityczną bez manipulujących algorytmów
5. Inwigilacja aktywistek
W ramach kampanii „Podsłuch jak się patrzy” rozmawialiśmy z aktywistką Greenpeace’u, która była inwigilowana przez służby i z aktywistą wspierający, Strajk Kobiet.
Niekontrolowana inwigilacja ze strony polskich służb ogranicza prawa i wolności obywatelskie, w tym kobiet i osób działających na ich rzecz. Od lat sprzeciwiamy się zakusom państwa na dane obywateli i obywatelek i walczymy o systemową zmianę – realną kontrolę nad działaniami służb.
Polecamy: Podsłuch jak się patrzy – historie inwigilowanych
6. Zdrowie kobiet na podglądzie
Podobno kupujemy więcej w drugiej fazie cyklu. Chociaż aplikacje do monitorowania cyklu wielu kobietom pomagają lepiej zrozumieć swoje ciało, dostarczone w ten sposób dane mogą być też wykorzystane do wyświetlenia im reklamy – na którą z większym prawdopodobieństwem zareagują, bo będzie odwoływała się do wrażliwych informacji o ich zdrowiu.
Sprawdziliśmy, co z danymi robią najpopularniejsze aplikacje dla kobiet. Czytaj: Technologia w służbie kobiet czy odwrotnie? Przyglądamy się aplikacjom do monitorowania cyklu
***
Opracowanie przeglądu: Anna Obem
Współpraca: Katarzyna Szymielewicz, Maria Wróblewska
Spodobał Ci się nasz przegląd? Podeślij linka przyjaciółce, partnerce, żonie, mamie. Wspieraj nasze działania, przekazując darowizny i 1,5% podatku na rzecz Panoptykonu.
Działania organizacji w latach 2022–2024 dofinansowane z Funduszy Norweskich w ramach programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy.
