Ustawa o usługach cyfrowych już obowiązuje

W piątek 25 sierpnia wszedł w życie unijny akt prawny o usługach cyfrowych dla dużych platform internetowych. Przepisy, które zaczną w pełni obowiązywać do 17 lutego 2024 r., mają na celu zapewnienie bezpieczniejszej przestrzeni cyfrowej poprzez ustanowienie obowiązków dla dostawców usług cyfrowych działających w UE w zakresie przejrzystości, prywatności oraz nielegalnych i szkodliwych treści.

Usługi cyfrowe stały się integralną częścią naszego codziennego życia. Od komunikacji i zakupów po zamawianie jedzenia, poszukiwanie informacji, oddawanie się rozrywce poprzez filmy, muzykę i wiele innych. Zrewolucjonizowały one nasz sposób życia. Jednak pod powierzchnią tej cyfrowej transformacji kryje się złożony krajobraz, pełen wyzwań, od potajemnej wymiany nielegalnych towarów oraz usług po niewłaściwe wykorzystanie mocy algorytmów do propagowania dezinformacji i innych szkodliwych treści. Aby poradzić sobie z tą skomplikowaną zależnością między rozwojem społeczeństwa cyfrowego a ochroną podstawowych praw użytkowników w erze cyfrowej, Unia Europejska wprowadziła Akt o usługach cyfrowych.

DSA (Digital Services Act) ustanawia kompleksowe ramy obowiązków dla dostawców usług pośrednich oferujących infrastrukturę sieciową, takich jak dostawcy dostępu do Internetu czy chmury oraz platform internetowych działających w Unii Europejskiej, niezależnie od ich pochodzenia geograficznego. Obowiązki te mają na celu wspieranie przejrzystości i odpowiedzialności dostawców usług cyfrowych, którzy odgrywają kluczową rolę w usprawnianiu interakcji cyfrowych i rozpowszechnianiu treści. Oto niektóre z kluczowych zobowiązań:

• Ustanowienie solidnych mechanizmów zwalczania rozprzestrzeniania się nielegalnych towarów, usług lub treści, na przykład poprzez ustanowienie systemu zgłaszania ich przez użytkowników, który umożliwią osobom fizycznym oznaczanie takich materiałów lub poprzez współpracę z organizacjami posiadającymi wiedzę specjalistyczną w zakresie identyfikowania i reagowania na szkodliwe treści (zaufane podmioty sygnalizujące).
• Zwiększenie identyfikowalności zastosowań biznesowych poprzez wdrożenie rozsądnych środków, takich jak identyfikacja sprzedawców handlujących nielegalnymi towarami lub przeprowadzanie wyrywkowych kontroli w celu zapewnienia, iż oferowane produkty lub usługi nie znajdują się w oficjalnych bazach danych nielegalnych produktów.
• Umożliwienie użytkownikom kwestionowania decyzji o moderowaniu treści podejmowanych przez platformy. Ta dodatkowa warstwa przejrzystości i odpowiedzialności zapewnia możliwość odwołania się, gdy ma to wpływ na cyfrowe doświadczenia użytkowników.
• Ograniczenie niektórych rodzajów profilowanych reklam na platformach internetowych. W szczególności zakazuje kierowania reklam do dzieci i wykorzystywania wrażliwych kategorii danych osobowych, takich jak pochodzenie etniczne, poglądy polityczne lub orientacja seksualna.
• Zwiększenie przejrzystości. Platformy są zobowiązane do ujawniania informacji na temat algorytmów wykorzystywanych do rekomendacji treści, rzucając światło na mechanizmy, które kształtują doświadczenia i rekomendacje użytkowników online.

DSA przewiduje, iż zakres obowiązków każdego usługodawcy będzie zależał od jego wielkości, roli i oddziaływania na ekosystem internetowy. Uznając wyjątkowy wpływ wywierany przez niektórych cyfrowych gigantów oraz ich postawę „zbyt dużych, by się tym przejmować” – cytując komisarza UE ds. rynku wewnętrznego, Thierry’ego Bretton’a – DSA wprowadza wyspecjalizowany system regulacyjny obejmujący 17 bardzo dużych platform internetowych (VLOP) i 2 bardzo duże wyszukiwarki internetowe (VLOSE), tj. te z bazami użytkowników przekraczającymi 45 milionów, wyznaczone przez Komisję w dniu 25 kwietnia 2023 roku. Podmioty te podlegają dodatkowym, bardziej rygorystycznym wymogom mającym na celu zapobieganie niewłaściwemu wykorzystaniu ich systemów, takim jak stosowanie proaktywnych środków opartych na analizie ryzyka, wymaganie przeprowadzenia oceny systemów zarządzania ryzykiem przez niezależnych audytorów czy zapewnienie badaczom swobodnego dostępu do kluczowych danych. Co więcej, działania dużych platform mających zapewnić ich zgodność z DSA będą bezpośrednio nadzorowane przez Komisję, w przeciwieństwie do mniejszych platform, monitorowanych przez krajowych koordynatorów ds. usług cyfrowych, którzy zostaną ustanowieni przez państwa członkowskie do lutego 2024r.

W tygodniach poprzedzających wejście w życie DSA dla dużych platform cyfrowych, niektóre z nich opublikowały nowe funkcje i środki mające na celu dostosowanie się do nowych regulacji. Meta zebrała znaczny zespół w celu opracowania rozwiązań zapewniających zgodność z DSA, rozszerzyła swoje narzędzia zapewniające przejrzystość reklam, dostosowała reklamy dla nastolatków w wieku 13-17 lat oraz zaoferowała użytkownikom większą kontrolę nad oglądanymi treściami. Ponadto, zapewniła niespotykany jak dotąd wgląd w ranking treści AI, narzędzia dla badaczy i większą przejrzystość w zakresie targetowania reklam. Zmiany wprowadzone przez platformę TikTok obejmują dodanie opcji zgłaszania potencjalnie nielegalnych treści przez użytkowników, stworzenie dedykowanego zespołu do oceny legalności contentu, zwiększoną przejrzystość decyzji dotyczących jego moderowania oraz opcję wyłączenia personalizacji kanałów przez użytkowników w celu spełnienia wymagań DSA. Ponadto TikTok aktywnie chroni prywatność nastolatków, domyślnie ustawiając konta użytkowników poniżej 16 roku życia jako prywatne i ograniczając spersonalizowane reklamy.

Jeśli chodzi o Twittera, panuje cisza. Chociaż platforma w maju wycofała się z dobrowolnego kodeksu UE w celu zwalczania dezinformacji, kilka tygodni później Elon Musk podkreślił, iż „Twitter będzie przestrzegał prawa. jeżeli prawo zostanie uchwalone, Twitter będzie go przestrzegał”. Jak do tej pory uruchomił portal Digital Services Act, na którym umożliwia zgłaszanie nielegalnych treści w UE, odwoływanie się od decyzji w sprawie nielegalnych treści czy uzyskiwanie informacji o pozasądowym rozstrzyganiu sporów. Dotychczas brak wiadomości o innych większych zmianach.