W dobie cyfrowej rewolucji, nasze dane osobowe stały się cennym towarem. Giganci technologiczni, tacy jak Google czy Facebook, gromadzą i monetyzują ogromne ilości informacji o użytkownikach, często bez ich pełnej świadomości czy zgody.
Dobrym przykładem jest ostatnia umowa między Redditem a Google z lutego 2024 roku. Na mocy jej ustaleń dane użytkowników zostały sprzedane za 60 milionów dolarów w celu trenowania modeli AI.
Czym jest Vana?
W odpowiedzi na takie praktyki, powstała zdecentralizowana platforma sztucznej inteligencji, która oddaje użytkownikom kontrolę nad ich danymi, umożliwiając im nie tylko decydowanie o ich wykorzystaniu, ale także czerpanie z tego korzyści finansowych.
Vana – platforma AI / Źródło: vanaVana to rozproszona sieć przeznaczona do zarządzania prywatnymi, należącymi do użytkowników danymi. Zaprojektowana w celu umożliwienia tworzenia modeli AI będących własnością użytkowników. Użytkownicy posiadają, zarządzają i zarabiają na tych, do których się przyczyniają. Deweloperzy zyskują dostęp do danych z różnych platform, co pozwala na tworzenie spersonalizowanych aplikacji i trenowanie zaawansowanych modeli sztucznej inteligencji.
Trzy najważniejsze komponenty
Płynność danych (Data Liquidity): Modele AI są tak skuteczne, jak dane, na których są trenowane. Niestety, są one często przechowywane przez scentralizowane platformy, mimo iż prawnie należą do każdego użytkownika. Pule płynności danych (Data Liquidity Pools, DLPs) zachęcają do agregacji i kryptograficznej weryfikacji wartościowych danych, uwalniając je z zamkniętych ekosystemów i przesuwając granice możliwości sztucznej inteligencji.
Niepowiernicze, przenośne dane (Non-Custodial, Portable Data): Vana sprawia, iż dane są przenośne i niepowiernicze. Użytkownicy logują się dzięki swojego portfela, a wszystkie informacje są tam dostępne, podobnie jak ich środki finansowe. Ten model niepowierniczych danych pozwala na zaawansowane doświadczenia, takie jak dostarczanie dużym modelom językowym (LLM) głębokiego, osobistego kontekstu bez kompromitowania prywatności.
Otwarta infrastruktura (Open Infrastructure): Vana wywodzi się z projektu badawczego MIT z 2018 roku, skoncentrowanego na umożliwieniu użytkownikom posiadania swoich danych i tworzonych przez siebie modeli AI. Jest całkowicie open source i nie potrzeba tam specjalnych dostępów. To zdecentralizowana sieć.
Przykłady zastosowań Vana
Jednym z pierwszych zastosowań Vana było utworzenie modelu AI generującego posty na Reddita. Ponad 140 000 użytkowników udostępniło stamtąd swoje dane, co pozwoliło na stworzenie modelu generującego treści podobne do ich postów. Wszyscy oni są teraz jego współwłaścicielami, a na dodatek czerpią z niego korzyści.
Inne działania obejmują wykorzystanie danych z platformy X, danych dotyczących snu z urządzeń takich jak Oura Ring oraz innych źródeł, co pozwala na tworzenie bardziej zaawansowanych i spersonalizowanych algorytmów sztucznej inteligencji. Vana ma w tej chwili ponad 1 milion użytkowników.
