Nowy raport Międzynarodowej Organizacji Pracy przy ONZ (ILO) i NASK ujawnia, iż kobiety są prawie trzy razy bardziej narażone na utratę pracy z powodu automatyzacji przez AI niż mężczyźni. Wskazuje także, iż różnice w korzystaniu z narzędzi AI mogą pogłębiać nierówności na rynku pracy.
AI a ryzyko utraty pracy – dysproporcja płci
Sztuczna inteligencja coraz mocniej oddziałuje na globalny rynek pracy, jednak jej wpływ nie jest równomierny. Według najnowszego raportu przygotowanego przez Międzynarodową Organizację Pracy (ILO) i NASK, kobiety na całym świecie są znacznie bardziej narażone na automatyzację miejsc pracy przez AI niż mężczyźni. W krajach o wysokich dochodach stanowiska najbardziej podatne na automatyzację stanowią aż 9,6% miejsc pracy zajmowanych przez kobiety, podczas gdy w przypadku mężczyzn ten odsetek wynosi zaledwie 3,5%.
Największe ryzyko dotyczy zawodów biurowych, administracyjnych i sekretarskich, które w dużej mierze są obsadzane przez kobiety. Według danych amerykańskiego Urzędu Spisu Ludności, pomiędzy 2000 a 2019 rokiem od 93% do 97% stanowisk sekretarskich i asystenckich w USA zajmowały kobiety, choć udział kobiet w ogólnej sile roboczej wahał się wtedy między 40% a 44%. Stanowiska te pozostają piątą najpopularniejszą kategorią zawodową dla kobiet w Stanach Zjednoczonych.
Warto jednak dodać, iż raport nie obejmuje zawodów opiekuńczych – takich jak asystenci medyczni – które wymagają pracy emocjonalnej i według ekspertów są bardziej odporne na automatyzację przez AI.
Automatyzacja czy wsparcie?
Autorzy raportu podkreślają, iż celem badania nie jest przewidywanie całkowitej eliminacji miejsc pracy, ale wskazanie branż i stanowisk, które będą podlegać największym zmianom w związku z wdrażaniem AI.
Marek Troszyński, ekspert NASK, podkreśla: „Ten indeks pomaga zidentyfikować, gdzie GenAI prawdopodobnie wywrze największy wpływ, dzięki czemu kraje mogą lepiej się przygotować i chronić pracowników”.
Choć AI przejmuje coraz więcej zadań np. programistów czy analityków rynkowych, to w przypadku kadry zarządzającej automatyzacji podlega znacznie mniejszy zakres obowiązków. Według analiz Bloomberga, AI mogłaby zastąpić ponad połowę zadań wykonywanych przez analityków rynku oraz aż dwie trzecie zadań przedstawicieli handlowych, ale w przypadku ich menedżerów odpowiednio tylko 9% i 21%.
Rembrand Koning, profesor Harvard Business School, zwraca uwagę na szansę wykorzystania AI jako narzędzia wspierającego (augmentacji), a nie wyłącznie zagrożenia.
„Możemy patrzeć na AI jako zagrożenie, ale możemy też widzieć szansę na automatyzację monotonnych zadań i awans w kierunku bardziej wymagających, lepiej płatnych stanowisk” – komentuje Koning.
Kobiety rzadziej korzystają z AI
Mimo potencjału AI do wsparcia kariery zawodowej, kobiety znacznie rzadziej sięgają po narzędzia sztucznej inteligencji niż mężczyźni. Według badań prof. Koninga, wykorzystują AI o około 25% rzadziej. Przyczyny tego zjawiska są złożone. Część kobiet obawia się etycznych konsekwencji korzystania z AI, a także negatywnych ocen ze strony współpracowników – np. zarzutów o „oszukiwanie” lub podważanie kompetencji.
Profesor Koning zauważa, iż przełamanie tej bariery leży po stronie pracodawców i menedżerów, którzy powinni tworzyć otwarte środowisko pracy, zapewniać dostęp do narzędzi AI oraz jasne instrukcje ich wykorzystania.
„Jeśli chcemy, by AI była inkluzywna, liderzy muszą zadbać, by obejmowała wszystkich pracowników” – podkreśla Koning.
