Od płatności dzięki kodu QR, BLIK, SMS, karty lub portfela płatnościowego, poprzez przelew tradycyjny, aż po gotówkę. Czym są systemy płatności w banku i przed jakim wyzwaniami stoją te instytucje? Jakimi zadaniami może się zajmować developer pracujący w banku i z jakimi wyzwaniami mierzy się w pracy w zespole programistów od płatności?
Trendy w płatnościach w Europie
Na początku parę statystyk wyjaśniających, jak wygląda ilość i rodzaj transakcji w Europie. Rok do roku następuje wzrost ilościowy i wartościowy w poszczególnych kategoriach rodzaju płatności. Całkowita liczba płatności bezgotówkowych w strefie euro wzrosła o 12.5% do 114.2 miliarda euro, a łączna wartość wzrosła o 18.6% do 197.0 bilionów euro.
Garść statystyk w punktach:
- Płatności kartą stanowiły 49% całkowitej liczby płatności bezgotówkowych w Europie, podczas gdy przelewy kredytowe stanowiły 22%, a polecenia zapłaty stanowiły 20%,
- Liczba wydanych kart płatniczych wzrosła o 4.6% do 637.7 miliona, co stanowi około 1.9 % kart płatniczych na mieszkańca strefy euro,
- Około 50 miliardów transakcji zrealizowano w ramach detalicznych systemów płatniczych w strefie euro o wartości 41.1 bilionów euro,
- Liczba przelewów bankowych w strefie euro wzrosła w 2021 r. o 8.6% do 25.1 miliardów euro, a łączna wartość wzrosła o 19.3% do 184.2 bilionów euro,
- Liczba transakcji kartą wzrosła w 2021 r. o 17.3% do 56.3 miliardów euro, a odpowiadająca jej całkowita wartość wzrosła o 14.4% do 2.3 bilionów euro. Odpowiada to średniej wartości około 40 euro za każdą transakcję kartą.
W 2021 r. Największy, bo aż 72-procentowy udział płatności kartą był w Portugalii, zaś najwyższy udział przelewu w Finlandii wynosił około 38%. W Niemczech mamy natomiast najwyższy odsetek poleceń zapłaty, który wynosi 43%.
Charakterystyka najpopularniejszych w tej chwili form płatności w Polsce i za granicą
Główne trendy w płatnościach bezgotówkowych to: karty zbliżeniowe, portfele mobilne takie jak Apple Pay, Google Pay, Samsung Pay, płatności przez WhatsApp oraz płatności w e-commerce poprzez bramki płatnościowe (na przykład PayU, PayPal, Przelewy 24). Na kolejnym miejscu są tzw. przelewy natychmiastowe — w polskim środowisku płatności jest to Express Elixir, BLIK oraz Blue Media.
Jeszcze innym trendem są tzw. Embeddded payments, gdzie płacimy przez bramkę płatnościową wszytą w aplikację sklepu, stacji benzynowej itd. Rośnie także popularność kryptowalut, przewiduje się, iż akceptacja ich w tradycyjnym handlu i e-commerce będzie rosła, co doprowadzi do podniesienia liczby transakcji kryptowalutowych. Równie istotne jest coraz częstsze użycie technologii Blockchain i wykorzystanie tzw. smart contracts, które przyczyniają się do przyspieszenia czasu realizacji usługi i jej płatności, przy okazji automatyzując procesy w e-commerce.
Analizując raport dotyczący zachowań konsumenckich z Europejskiego Banku Centralnego przeprowadzonego w 2022, widzimy następujące rezultaty:
- Gotówka była najczęściej stosowaną metodą płatności w punktach sprzedaży w strefie euro i była wykorzystywana w 59% transakcji, w porównaniu z 72% w 2019 r.
- Płatności kartą wyniosły 34% w punktach sprzedaży (point of sales), w porównaniu z 25% w 2019 r.
- W przypadku 7% transakcji POS zastosowano inne metody płatności
- Udział płatności dzięki aplikacji mobilnych wzrósł z mniej niż 1% w 2019 r. do 3% w 2022 r.
- Płatności kartami zbliżeniowymi w punktach sprzedaży znacznie wzrosły w ciągu trzech lat, z 41% wszystkich płatności kartą w 2019 r. do 62% w 2022 r.
- Udział płatności internetowych w płatnościach jednorazowych konsumentów wzrósł z 6% w 2019 r. do 17% w 2022 r. Płatności internetowe były wykorzystywane zwłaszcza do zakupu żywności i codziennych dostaw z supermarketów i restauracji.
Co wpływa na wzrost popularności transakcji bezgotówkowych na świecie?
Przede wszystkim klienci oczekują szybkich, płynnych i bezpiecznych transakcji, zarówno płacąc w sklepie internetowym, jak i przesyłając pieniądze firmowe i prywatne. Wystarczy kilka kliknięć na telefonie lub przyłożenie karty, aby dokonać płatności. To oszczędza czas i klientom, i firmom.
Żeby to było wygodne dla klienta, systemy muszą działać szybko, płynnie, bez błędów, a to wymaga coraz większej modernizacji poszczególnych komponentów architektury po stronie dostawcy infrastruktury i usług płatniczych. Dostawcy i oferenci usług płatniczych muszą nadążać za tymi oczekiwaniami, inwestując w nowoczesne rozwiązania płatności, modernizując i usprawniając wydajność infrastruktury, np. poprzez korzystanie z zasobów chmury.
Głównymi trendami są: rozwijanie systemów do detekcji oszustw, przeciwdziałania praniu brudnych pieniędzy oraz poprawa bezpieczeństwa transakcji i ekosystemów płatności.
Co w praktyce oznacza większa ilość transakcji? Przede wszystkim zwiększenie obciążenia infrastruktury, większą liczbę danych, wyższe prawdopodobieństwo błędu oraz potrzebę jeszcze szybszego rozwoju narzędzi do Fraud Detection. Oznacza to także rozwijanie algorytmów, automatyzację czy użycie sztucznej inteligencji.
Jakich specjalistów IT poszukują banki?
Zarówno dostawcy infrastruktury płatności, jak i banki jako dostawcy usług płatniczych modernizują swoje systemy. W przypadku banku następuje modernizacja wokół strategii płatności natychmiastowych, migracja ze starszych systemów do natychmiastowych, projektowanie zintegrowanych metod bezpieczeństwa oraz zapobiegania oszustwom w czasie rzeczywistym.
Pliki płatnościowe z przelewów czy kart płatniczych zawierają dane, które są cenne do analizy zachowań klientów, co pomaga dostosować oferty i strategie marketingowe. Stanowią także dane wsadowe do analiz zapobiegających oszustwom lub wykrywającym je w stanie rzeczywistym.
Architektura systemów płatności jest złożona, składa się z różnych komponentów od dostawców, własnego software’u oraz języków programowania – głównie Javy, JavaScriptu, .NET, ale też Cobola, Roomby. Tworzą ją także różne protokoły komunikacji SOAP/REST, obsługujące takie formaty danych, jak XML, txt, html, JSON czy też interfejsy API. Pozwalają one na wewnętrzne wysyłanie i odbieranie danych w firmie, ale też zewnętrzne działania, na przykład pobieranie danych o kliencie przez autoryzowanych dostawców usług płatniczych w celu np. agregacji danych o wydatkach. o ile chodzi o rozwój i modernizację, konieczne jest użycie sztucznej inteligencji, interfejsów API oraz skalowanie rozwiązań.
Jednym z zadań stojących przed zespołem programistycznym Fraud Detection będzie rozwój platformy integracji danych, łączącej różne źródła danych w różnym formacie, spływające w różną częstotliwością oraz rozwój detekcji automatycznych i w czasie rzeczywistym na dużym zbiorze danych. Kolejnym wyzwaniem jest praca ze sztuczną inteligencją i projektowanie złożonych algorytmów do wykrywania i przeciwdziałania praniu brudnych pieniędzy.
Dlaczego warto wybrać pracę w IT w banku?
Praca w banku jest atrakcyjna ze względu na duże możliwości rozwoju. Banki często inwestują w nowoczesne technologie, jest możliwa dywersyfikacja obowiązków oraz obszaru pracy, np. kredyty, depozyty, płatności czy zarządzaniem ryzykiem (budowa modeli scoringowych). W świecie bankowości większość danych o zachowaniach klientów pochodzi z płatności. Banki wprowadzają standard ISO 20022, gdzie struktura danych płatnościowych została uporządkowana i umożliwia szybszą i dokładniejszą analizę transakcji oraz oferowanie produktów dopasowanych do klienta.
Programista w obszarze płatności może się zajmować modernizacją systemów, rozwojem w obszarze API, AI czy Fraud Detection. Przykładowo, na co dzień może pracować nad budową i rozwojem systemu monitoringu transakcji, a także nad integracją z dostawcą usługi płatniczej. Może także pracować nad zaawansowanymi algorytmami.
Podsumowanie
Transformacja płatności i technologia nie tylko zmieniają sposób, w jaki dokonujemy płatności, ale także przynoszą liczne korzyści klientom i firmom. Te korzyści to m.in. wygoda, bezpieczeństwo, możliwość analizy danych i globalny zasięg.
Przed architektami oraz developerami pracującymi w bankach stoją liczne wyzwania dotyczące modernizacji i rozwoju architektury płatności, co sprawia, iż praca jest bardzo rozwojowa i wymaga wszechstronnego podejścia oraz ciągłej nauki zarówno na poziomie programistycznej, jak i biznesowej. Przed płatnościami stoją wyzwania związane z zapewnieniem dużej wydajności, szybkości oraz adopcji API, clouda.
Więcej o trendach technicznych w płatnościach znajdziesz w artykule Technological change in the payments space – Commerzbank
Źródła:
Zdjęcie główne pochodzi z Envato Elements.
